Dodenherdenking nog steeds racistisch
De eerste uitbreiding van het officiële herdenkingsmemorandum in 1961 had niets te maken met slachtoffers van genocide of buitengesloten verzetsstrijders. De soldaten die hadden huisgehouden in Indonesië en Korea wilden ook erkenning voor hun offers en zouden dat als eerste krijgen. In beide oorlogen werden structureel oorlogsmisdaden gepleegd. Naar schatting stierven drie miljoen Koreanen en minstens 97.000 Indonesiërs. Al die doden worden niet herdacht, simpelweg omdat het geen Nederlanders waren. Sinds 1961 is er een hele reeks landen bijgekomen waar Nederlandse soldaten zijn omgekomen, zoals het voormalige Joegoslavië, Afghanistan, Irak en Mali. Alleen de Nederlandse soldaten die daar vochten, worden herdacht en zij vochten zeker niet altijd aan de juiste kant van de geschiedenis. Zo stierven tussen 2003 en 2011 naar schatting een miljoen Irakese burgers tijdens de illegale invasie en bezetting die door de Amerikanen werd geleid, met ondersteuning van Nederland. De 4 mei-herdenking maakt dus in veel gevallen plek voor daders, terwijl hun slachtoffers aan de kant worden geschoven. Daar wordt dan ook nog eens een sausje (neo)koloniale propaganda overheen gegoten. Van Indonesië tot Irak zou Nederland volgens het Comité hebben bijgedragen aan “stabiliteit en veiligheid in de wereld”. Vooral schokkend is dat de doden onder de oorspronkelijke bewoners van Nederlands-Indië tijdens de Tweede Wereldoorlog, Nederlanders dus, ook niet worden herdacht. Als we namelijk kijken naar de cijfers van het Comité 4 en 5 mei bij de slachtoffers in Azië, zien we slechts tienduizenden doden staan, terwijl drie tot vier miljoen mensen overleden in Nederlands-Indië. In het bijbehorende boekje van het Comité, “De doden tellen”, wordt echter alleen gesproken over de slachtoffers onder ‘”Europeanen en Indo-Europeanen” in Nederlands Indië. Zo houdt het Comité nog steeds vast aan de apartheid-standaarden van het kolonialisme onder Nederlands-Indië, waar de oorspronkelijke bewoners tweederangsburgers waren en vaak tot slaaf werden gemaakt.
Chris Kaspar de Ploeg in Dodenherdenking nog steeds racistisch? (Nieuwwij.nl)
Hoewel ik het ontzettend eens ben met de strekking hiervan (meer aandacht voor en reflectie op de Nederlandse oorlogsmisdaden is erg nodig), is het memorandum na 1961 nog een aantal keer aangepast, en heeft vanaf 2019 deze inhoud:
“Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.”
bron: https://www.4en5mei.nl/herdenken-en-vieren/veelgestelde-vragen/achtergrondinformatie-herdenken/wie-herdenken-we/wat-is-het-memorandum
Wat betekent dat ook de door de door de auteur genoemde groepen herdacht kunnen worden. Nogmaals, ik denk dat dat explicieter en duidelijker moet, maar ik denk ook dat het eerlijker is om in een stuk voor 2020 uit te gaan van het memorandum wat nu gebruikt wordt. En als het gaat om een stuk over de geschiedenis van het memorandum, dan lijkt de titel me incorrect.