OV-stakingen: kaartjescontrole weigeren zou wel degelijk ook kunnen
Op Twitter plaatste Calvin een draadje over stakingsrecht van chauffeurs: “Stakingen irritant? Wees boos op de CEO’s, niet op het personeel. Denk maar eens na: ze willen alleen kracht uitoefenen op hun werkgevers. Dus wat zou het beste zijn? De burgers gratis laten rijden. Zo oefen je kracht uit op de werkgever, maar hou je de infrastructuur in stand. Het ding is: dit mag niet. Deze publieksvriendelijke acties zijn door de rechter verboden. De belangen van het grootkapitaal * wegen zwaarder dan die van een functionerend openbaar vervoer, en dus de belangen van de burger. Dus als je je geïrriteerd voelt door de stakingen: dat is precies wat de CEO’s willen. Want dan vermindert het draagvlak en hebben ze minder druk om iets te verbeteren, want de schuld lijkt niet bij hen te liggen maar bij het personeel. Solidariteit met deze strijders.”
Deze mythe moet de wereld uit. Chauffeurs zouden mensen gratis mogen laten reizen. Het is voor de juridische praktijk belangrijk om dit te ontkrachten, want als veel mensen het geloven, wordt het misschien waar.
Allereerst weer de vaste riedel: het stakingsrecht is vastgelegd in artikel 6 lid 4 van het Europees Sociaal Handvest, een verdrag van de Raad van Europa (andere organisatie dan de EU). Wat voor acties worden beschermd staat in het Amsta-arrest, r.o. 3.5.2:
Een staking op kaartcontrole (dat is immers wat het betekent om mensen gratis te laten reizen) valt onder die definitie. Het verbod uit 2008 (waar de bond naar verwijst) ging over een volle werkstaking tijdens de spits. Daar valt een hoop over te zeggen, maar was geen verbod van een staking op kaartcontrole.
Deze actievorm kan alleen worden ingeperkt langs de gronden van artikel G ESH. Dat zijn strenge gronden, waar niet zomaar sprake van is. Een staking zorgt altijd voor economische schade bij de werkgever, maar die schade is juist het doel van een staking en dus niet verboden.
Juist in 2016 heeft het gerechtshof Amsterdam bepaalt dat het gaat om een rechtmatige actievorm waarvoor deels loon kan worden ingetrokken. Die loonintrekking kan altijd bij een rechtmatige staking.
Maar waarom gebruiken bonden die actievorm dan niet zo vaak? Omdat het moeilijk te organiseren is. Alle kaartcontroleurs moeten meedoen, anders kan een reiziger alsnog een boete riskeren.
Maar dat kunnen we ook gewoon zeggen. We hoeven ons niet achter de wet te verschuilen.
Bo Salomons
(Medewerker bij de FNV. Dit stukje verscheen eveneens eerder als draadje op Twitter.)
Noot van de redactie:
* We hebben grote moeite met deze specifieke kritiek op een vermeend “grootkapitaal”, omdat daarin de suggestie besloten ligt dat “kleinkapitaal” (?) minder problematisch zou zijn. In de praktijk blijkt het helaas vaak ook maar een kleine stap van “grootkapitaal” via “internationaal kapitaal” naar “Joods kapitaal”. Niet dat die stappen altijd gezet worden, of dat de auteur daar ook maar naar neigt, maar het is beter om gewoon ook die eerste stap niet te zetten. Het werkelijke probleem vormen natuurlijk het kapitaal en het kapitalisme op zich (overigens hebben we ook grote moeite met het begrip “burger” in hetzelfde draadje, omdat het reizigers onnodig definieert als onderdanen van de staat, en bovendien ongedocumenteerde reizigers onzichtbaar maakt).