Regering maakt collectieve zorgverzekeringen voor minima duurder

Logo van de Bijstandsbond.
Logo van de Bijstandsbond.

Een gemeentepolis of gemeenteverzekering is een collectieve zorgverzekering vanuit de gemeente voor minima. Deze basisverzekering voor mensen met weinig inkomen heeft een (vaak uitgebreide) aanvullende verzekering. Elke gemeente heeft andere afspraken met zorgverzekeraars gemaakt. Hoe het gemeentepakket er voor jou uitziet, hangt dus af van de gemeente waarin je woont.

Zorgverzekeraars geven vaak hoge kortingen op de gemeentepolis. En ook de gemeenten zelf betalen vaak mee aan de premie. Dat zorgt ervoor dat de premie van de gemeentepolis voordelig kan zijn. Ook is er vaak een regeling voor de betaling van het eigen risico. Of kun je het eigen risico (voor een deel) meeverzekeren. Soms wordt ook de eigen bijdrage WMO vergoed. Maar per 1 januari 2023 worden deze collectieve verzekeringen gedeeltelijk verboden. Dat wil zeggen: de korting op de premie wordt verboden. De collectiviteiten zelf kunnen wel blijven bestaan. De gemeentepolissen blijven in veel gevallen dan ook bestaan. Dat is een politieke beslissing. De regering heeft deze maatregel genomen, omdat er sprake zou zijn van fictieve kortingen. Collectieve verzekeringen worden alleen afgesloten met de gemeenten door de duurdere verzekeringen, die dus eigenlijk eerst de premie van de basisverzekering verhogen en dan een ‘korting’ geven. Om nu de transparantie op de markt te bevorderen, worden die kortingen op de basisverzekering verboden. Kortingen op aanvullende verzekeringen blijven wel bestaan. Dat betekent dat de collectieve verzekeringen in principe duurder worden voor de consument, tenzij de gemeente er meer geld bijlegt.

Marktwerking

Dit is weer het zoveelste voorbeeld van het najagen van de illusie van goede marktwerking. Maar de markt werkt niet, dat is in alle toonaarden over verschillende beleidsterreinen al vaker betoogd. De regering wil een “transparante” markt. Alsof de markten van producten sowieso transparant zijn. Commerciële ondernemers zijn erop uit om veel geld te verdienen. Daartoe zetten zij allerlei verlokkingsmiddelen in om de consument te verleiden om hun producten te kopen. Vaak verbergen ze de addertjes onder het gras en plaatsen ze zogenaamde voordeelaanbiedingen op de voorgrond. Zie maar eens door die golf van informatie heen te breken en de werkelijke situatie vast te stellen. Daar komt bij dat de collectieve zorgverzekeringen afgesloten worden door gemeenten, die hun gespecialiseerde deskundigen inzetten om voor de minima een zo voordelig mogelijke en toch adequate verzekering af te sluiten. Als je als consument teruggeworpen wordt op jezelf, moet je maar zien hoe je eruit komt.

Het mag waar zijn dat alleen duurdere zorgverzekeraars een collectieve verzekering met gemeenten afsluiten, maar hier geldt het spreekwoord: goedkoop is soms duurkoop. De prijsvechters bezuinigen vaak stiekem op dingen die belangrijk zijn, zoals bereikbaarheid, om met die lagere prijzen toch wat te verdienen. En met name veel minima die toch al dagelijks moeten puzzelen om rond te komen, kunnen niet overzien of een lagere prijs ook werkelijk voordeliger is. Hier heerst de illusie van het najagen van de ‘vrije’ markt. Het is een illusie om aan te nemen dat de consument alle informatie uit de markt beschikbaar zou hebben die nodig is om als volkomen rationeel individu op basis van de prijs de meest efficiënte en effectieve beslissing te nemen. Want zo werkt de ‘vrije’ markt in essentie niet. De markt verschaft die informatie namelijk slechts gebrekkig, en veel consumenten zijn niet zo rationeel als de kapitalistische economie met zijn “homo economicus” veronderstelt.

De collectieve verzekeringen in Amsterdam en Utrecht blijven in ieder geval bestaan. Maar mensen in Utrecht gaan aanzienlijk meer voor hun verzekering betalen. In principe zijn de minima de dupe van de maatregel van de regering. Mensen die toch al geld tekort komen, gaan verkeerde beslissingen nemen door in die situatie dingen niet te verzekeren in ruil voor een lagere premie. Met alle gevolgen van dien voor een toenemend aantal mensen, die voor onverwachte zorgkosten komen te staan en dat niet kunnen betalen. En zo raken steeds meer mensen in de schulden door het dogmatisch najagen van de efficiënte marktwerking, die een illusie is.

Piet van der Lende

(Dit artikel verscheen eerder op de website van Konfrontatie.)