22 april, Vlissingen: SP-avond over dwangarbeid en andere misstanden bij Orionis

Logo van Orionis BV.
Logo van Orionis BV.

Vorige week donderdag sprak de gemeenteraad van Vlissingen over de problemen bij Orionis. De SP heeft het helemaal gehad met Orionis-bestuursvoorzitter en wethouder Marin de Zwarte. De partij probeerde hem via een motie tot aftreden te dwingen. Niet alleen vanwege de dwangarbeid, maar ook vanwege de reorganisatie bij het bedrijf – waar de vakbonden een proces over aanspannen – en over de gang van zaken rond het ziekenhuis. Alleen GroenLinks steunde de motie.

Openbare avond over Orionis
Arsenaaltheater,
Arsenaal 1, Vlissingen
22 april, van 19.30 – 22:00 uur

De Zwarte moest toegeven dat de zaken bij Orionis niet zo goed geregeld zijn. Het bedrijf is op de vingers getikt door de rechter, want standaard 32 uur per week dwangarbeid opleggen aan werklozen mag niet. Maar Orionis volgt de uitspraak niet: men beraadt zich nog, zo meldde De Zwarte.

Twintig?

Maar kort geleden werd er in reactie op de rechterlijke uitspraak nog door het bedrijf gezegd dat er voortaan maximaal twintig uur dwangarbeid per week zou worden opgelegd. Ook dat is natuurlijk twintig uur te veel, maar het gaf hoop aan een aantal van de dwangarbeiders. Die probeerden met deze uitspraak van het bedrijf in de hand om hun dwangarbeid te reduceren tot die twintig uur. Maar de Orionis-werkbegeleiders hielden zich zelfs niet aan de uitspraken van hun eigen bestuur. En – oh, wat een verrassing – ze gebruikten trucjes, zoals de constructie dat de schoonmaak-dwangarbeid geen tegenprestatie, maar een leerwerk-traject zou zijn.

Daarop werd op de website van Doorbraak gereageerd: “Oh, er wordt nu gezegd dat mensen met een uitkering die in de schoonmaak werken gewoon verplicht blijven om 32 uur per week te werken. De reden zou zijn dat mensen in de schoonmaak grotere kansen maken op een baan en de projecten (gemeentepanden) zouden zogeheten leer/werk-projecten zijn. Dus zij moeten wel dwangarbeid blijven verrichten. Ik hoop dat hier iets aan gedaan gaat worden, want dat kan absoluut niet. Wat is het verschil tussen een bijstandstrekker die schoonmaakt en een bijstandstrekker die bijvoorbeeld op een afdeling zit bij LetE (nu: Orionis, DB)? De mensen in de schoonmaak worden gigantisch onderdrukt met aan het roer Stoffels Bleijenbergh (schoonmaakbedrijf, DB) en klantmanager Gert-Jan Walrave. Dus die terreur gaat gewoon door? Dan is er helemaal niets gewonnen.”

Bij de gemeenteraad sprak Aad van der Stokker in over de dwangarbeid. Hij heeft onderzoek gedaan naar hoeveel banen die dwangarbeid in de schoonmaak opleverde: nul.

Triomfantelijk

Die eerdere uitspraak van twintig uur in plaats van 32 trok De Zwarte in de gemeenteraad terug. En verdringing van betaalde banen door dwangarbeid zou ook niet plaatsvinden, volgens hem. Hij houdt alle kritiek af door te zeggen: laat mensen die hun baan zijn kwijtgeraakt, en die nu hetzelfde moeten doen met een uitkering, maar op mijn spreekuur komen. En die zijn nog niet gekomen, laat hij triomfantelijk weten.

SP-raadslid Sem Stroosnijder wierp De Zwarte voor de voeten dat de schoonmaak in de stadhuizen van Veere, Middelburg en Vlissingen door Stoffels Bleijenberg wordt gedaan. Dat bedrijf werkt daar met Orionis-mensen, ook uit de bijstand. Van der Stokker had dat tijdens zijn inspraakbeurt van vijf minuten ook al aangegeven. “Wat Van der Stokker aangeeft, dat is toch verdringing”, zei Stroosnijder, “het werd daarvoor gedaan door een ander schoonmaakbedrijf” (met betaalde krachten, DB). De Zwarte zei daarop opmerkelijk genoeg over de Orionis-Bleijenberg schoonmakers: “Die mensen zijn allemaal in dienst van Orionis” (zie minuut 21 in het bijgaande videoverslag van de gemeenteraad). Ook voor De Zwarte is het kennelijk logisch dat als je ergens werkt, dat je dan “in dienst” bent. Maar de mensen die voor hun bijstandsuitkering daar schoonmaken, hebben niet de normale arbeidsvoorwaarden die je hebt als je “in dienst” bent. Ze hebben geen normaal arbeidscontract en geen cao-schoonmaak. Ze kunnen op hun uitkering gekort worden als de klantmanager dat denkt te kunnen maken, en moeten andere inkomsten opgeven en afgeven aan de Sociale Dienst, die ook onderdeel uitmaakt van Orionis.

Bleijenberg doet de begeleiding, zei De Zwarte, “het is niet de bedoeling dat die mensen allemaal bij Bleijenberg gaan werken, maar ook bij andere schoonmaakbedrijven”. Bleijenberg maakt onderdeel uit van de Vebego Holding met een omzet van een miljard euro, en staat niet bekend als een goede werkgever, zo meldt een dwangarbeider aan Doorbraak: “Mijn ex heeft er gewerkt, jaren geleden en het was toen al zo dat ritjes voor de baas niet vergoed werden. De begeleiding van ons, die in dienst is bij Bleijenberg en erg weinig betaald krijgt, heeft dat probleem ook; zelfs de benzinekosten die je maakt worden niet betaald.”

De SP Vlissingen houdt op 22 april een bijeenkomst voor mensen die bij Orionis werken. De Zwarte zal daar wel komen, maar hij wil alleen toehoorder zijn. Hij wil niet deelnemen aan het debat. SP-Tweede Kamerlid Sadet Karabulut en iemand van de FNV zijn ook uitgenodigd. De SP hoopt deze avond De Zwarte te overtuigen van de misstanden bij Orionis en roept de dwangarbeiders en WSW-ers van Orionis op om die avond hun verhaal te doen. Hopelijk worden de mensen die zich uitspreken later niet gekort of op een andere manier gepakt vanwege hun kritiek. Mochten ze dat toch ondervinden, dan wil Doorbraak, en vast ook de SP, daar ophef over gaan maken. Meer kunnen we als Doorbraak niet beloven. Doorbraak komt ook, om mee te praten, maar vooral ook om mensen te leren kennen, ervaringen uit te wisselen, te kijken wat er nodig is om te werken aan een organisatie van dwangarbeiders en te leren wat een avond als deze op kan leveren.

Jeroen Breekveldt