Dan gaan ze op reis… (column)

Bij de demonstratie “Bescherm mensen, geen grenzen” op 18 juni in Amsterdam.

De overheid van de VS gebruikt computersystemen om ‘ongewenste vreemdelingen’ buiten de deur te houden, of als ze al binnen zijn, te verwijderen. Die computersystemen zijn een onderdeel van een anti-migranten beleid, dat bestaat uit een migratiedienst, grenspolitie, opsporingsdiensten, deportatiegevangenissen, en uitzettingen. Verder ook van afspraken met overheden in Midden-Amerika om migranten tegen te houden en terug te sturen. Plus training en financiering van het anti-immigratiebeleid in die landen en beloningen voor overheden die goed meewerken.

Voor de computersystemen die helpen te bepalen welke mensen ongewenste migranten zijn, zijn er computers en computerprogramma’s nodig, en ook gegevens (bijvoorbeeld vingerafdrukken en irisscans, maar ook nummerborden van auto’s, rekeningen van elektriciteitsbedrijven, berichten op Facebook of Whatsapp), verbindingen tussen computers en opslagsystemen (bijvoorbeeld clouds). De computers, computerprogramma’s, verbindingen en opslagsystemen vormen samen de digitale infrastructuur. Daar gaat veel geld in om en wordt veel winst bij gemaakt. Een klein aantal megabedrijven zijn in staat de belangrijkste overheidsopdrachten binnen te halen, en zo het grootste gedeelte van de buit in de wacht te slepen.

Opvallend is dat er binnen het anti-migrantenbeleid zo weinig aandacht is voor de oorzaken van de migratie, de vlucht van zoveel mensen uit hun eigen land. Hoewel die er vaak zo dik bovenop liggen. Landbouw brengt weinig op en is moeilijk door klimaatverandering. Veel jonge mensen kunnen geen behoorlijke baan vinden in de stad, het onderwijs en de medische voorzieningen zijn slecht. Migranten proberen een leven van armoede te ontvluchten en een mogelijkheid te vinden om de achterblijvers geregeld wat geld te sturen. Of er is oorlog in hun eigen land, of er zijn ernstige familieproblemen.

De reden dat westerse regeringen zich liever niet bezighouden met de achtergronden van migratie is dat veel problemen veroorzaakt zijn door het westen zelf: het kolonialisme, de structurele aanpassingsprogramma’s, de extreem lage ruilvoet van de valuta van het mondiale zuiden, veel oorlogen en de klimaatcrisis. Daar hoeven westerse machthebbers niet zo nodig aan herinnerd te worden. Het gevolg is wel dat migratie door blijft gaan. Hoeveel vingerafdrukken of irisscans er ook in de cloud van Amazon opgeslagen liggen.

De westerse overheden zien migratie als iets illegaals. Zij zullen proberen ‘illegale’ migranten op te pakken en terug te sturen om zo ‘het migratieprobleem’ binnen de perken te houden. Maar hoe weet de overheid nu wie een ‘illegale migrant’ is en wie een legale landgenoot. En dan komt Big Tech om de hoek kijken: zij beschikt over geheime formules waarmee zij de ‘illegalen’ kan aanwijzen. Zodat de politie hen kan opsluiten. Het kost een paar centen, maar dan heb je ook wat. Het is allemaal illusie, want na alle uitgebreide en kostbare maatregelen van de afgelopen decennia blijft de migratie onverminderd doorgaan. Maar de inkomsten van de verkoop van het fata morgana zijn er niet minder om. En de westerse politici kunnen de kiezers de indruk geven dat zij kosten noch moeite hebben gespaard om het ‘migrantenprobleem’ op te lossen. Dat het aan hen niet heeft gelegen …

Ondertussen gaat de migratie door. Zoveel jonge mensen in het zuiden van de wereld zouden zo graag ontsnappen aan de dagelijkse armoede, de baanloosheid, de uitzichtloosheid. Het lijden is groot en het verlangen om wat van het leven te maken, hun familie te ondersteunen en om ergens trots op te kunnen zijn is ook groot. Dan gaan ze op reis. Op hoop van zegen.

Jan Paul Smit