De weinig urgente coronamaatregelen vergroten mogelijkheden voor extreem-rechtse propaganda

Die BN-er wappies die met #IkDoeNietMeerMee aangekondigen dat ze klaar zijn met de coronamaatregelen hebben een goed punt. Maar het is niet het punt dat ze denken te maken. En ik bedoel niet dat ze gelijk hebben. Hear me out.

Het punt dat ze hebben, is dat ze niet meer weten waar ze het nog voor doen. Het afstand houden, geen feestjes, altijd maar voorzichtig. Jij en ik weten misschien nog wel waarom, maar heel vreemd is het niet dat zij het niet meer weten.

Bedenk: we hebben maatregelen die je dagelijks merkt, die vervelend genoeg zijn. Maar tegelijkertijd zijn ze in Nederland nooit echt streng geweest. En gaat er vanuit de regering niet bepaald urgentie uit. En ondanks alles stijgen de besmettingen.

Dat verwart sommige mensen. Ik moet me aan vervelende regels houden, maar echt heel belangrijk lijkt het ook niet. Iedereen heeft last van de regels, maar veel nut lijken ze niet te hebben…

Mensen die nu zeggen: #IkDoeNietMeerMee, voelen hetzelfde als de mensen die juist strengere maatregelen en een containment-strategie willen. Het gevoel dat er iets niet klopt. Dat je gegaslight wordt. Waar zijn we nou eigenlijk mee bezig?

Akkoord, ze trekken een uitermate egoïstische, schadelijke conclusie. Want het virus is onverminderd echt en aanwezig. En door de maatregelen, verwarrend als ze zijn, die we wel hebben terzijde te schuiven, gooien ze vele kwetsbare mensen onder de bus.

Maar hun onvrede komt volgens mij voort uit verwarring. En daarom zou hun bereik en effect best wel eens groot kunnen zijn. Want veel mensen voelen die verwarring.

We kunnen wel zeggen dat het schandalig is om te zeggen “Ik doe niet meer mee”, maar we merken ook allemaal dat in de supermarkt of op de terrasjes mensen steeds minder hard hun best doen. Half Nederland doet al niet meer mee.

En nu de clue: we kunnen hier live zien hoe mensen radicaliseren. Niet dat al deze BN-ers meteen nazi worden. Maar het begin is er. Again: hear me out.

De stap die nu gezet is: vertrouwen in regering/politiek opgeven. Ze liegen. Hebben niet het beste met ons voor.

Nu kan het nog alle kanten op. Maar dit is maar een stap verwijderd van: het virus is niet echt, of wordt overdreven, hEt iS mAaR eEn gRiEpJe! En dan zit Willem Engel er met zijn tengels bij. Komen de complotvragen: waarom wil de regering ons controleren?

En daar komen de anti-vaxxers. En de verhalen van Bill Gates die zijn chip wil implanteren. En 5G. En dan gaat het over het grote geld. De elite. En Soros die van alles bekokstooft. En dan zitten we al bij oud antisemitisme in nieuwe zakken.

Blijf je hier te lang hangen, dan krijg je uiteraard Lange Frans en mevrouw Ossegal. Daarna komt Micha Kat langs, en Qanon.

De “elite” is helemaal niet bezig met een complot, maar acht zich wel onaantastbaar in de huidige status quo en lijkt niet te zien hoeveel onvrede zich in rap tempo aan het verspreiden is. Ook al voor corona, maar het virus is een handige stroomversneller. Die onvrede is zeker niet onterecht. De vraag is: wie kan die het beste kanaliseren.

Tot nu toe, in Nederland en wereldwijd, gaat het extreem-rechts wat beter af. Vanouds komen zij met prettig klinkende beloften, grote gebaren, simpele oplossingen. Duidelijkheid. Terwijl links altijd een ingewikkelder verhaal heeft. Beter, zeker. Maar niet hapklaar.

Dus: niet al die BN-ers hoeven rechts te zijn. En niet allemaal zullen ze radicaliseren. Maar sommigen wel. En deze “beweging” heeft nu al extreem-rechtse connotaties. En zal zeker door rechts verder uitgebuit worden.

Tot zo ver even mijn gedachtenstroom… Zorgwekkend en tegelijk boeiend verschijnsel. Die BN-ers verdienen een enorme tik op hun vingers voor hun walgelijke egocentrisme. Tegelijk is hun onvrede terecht, en zou die ook voor de “goede zaak” geoogst kunnen worden.

Erik Stronks

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Twitter.)