Gemeente Zaanstad en koppelbaas Flextensie blijven baanlozen ronselen voor onbetaald schoonmaakwerk in bungalowpark

Onlangs kregen Zaanse bijstandsgerechtigden de maandelijkse uitkeringsspecificatie over april in hun brievenbus, opgestuurd door de gemeente Zaanstad. Bij de brief zat een ronkend wervingsfoldertje (zie onderaan) waarmee de gemeente en koppelbaas Flextensie baanlozen proberen te ronselen voor schoonmaakbedrijf Asito. De folder vormt een schoolvoorbeeld van de manier waarop baanlozen via de Flextensie-constructie worden geduwd in de richting van rechteloze dwangarbeid.

De tekst van de folder kenmerkt zich door geniepig, verhullend en leugenachtig taalgebruik. De bijstandsgerechtigden worden lekker gemaakt met een “baan van de maand”, zoals bovenaan valt te lezen. Het Droompark, een luxueus vakantiepark in Spaarnwoude, “is op zoek naar nieuwe medewerkers” voor schoonmaakwerk. Dat klinkt als een reguliere vacature. Maar wie de rest van de tekst doorneemt, komt bedrogen uit. Meer onderaan staat namelijk: “De eerste 3 maanden werkt u via Flextensie (werken met behoud van uitkering en een extra vergoeding ontvangen van 2 euro per uur).” Met andere woorden: het betreft onbetaalde arbeid, zonder arbeidscontract en zonder arbeidsrechten, en het gaat dus helemaal niet om een “baan”. En door de term “extra vergoeding” te gebruiken wekt de tekst de stellige indruk dat de gemeente en Flextensie het ontvangen van een bijstandsuitkering ook opvatten als een “vergoeding”, in plaats van als een recht voor wie geen “baan” heeft.

Fopspenen

Ook andere delen van de tekst doen de wenkbrauwen fronsen, zoals: “Deze functie kan ook vervuld worden door kandidaten die de Nederlandse taal nog niet zo goed beheersen (maar wel Engels of Roemeens).” Dat doet vermoeden dat in het Droompark nogal wat Roemeense arbeidsmigranten werken, die ongetwijfeld ook te maken hebben met forse uitbuiting. In het rijtje punten onder “Wat bieden wij” treffen we verder lachwekkende fopspenen aan als: “De mogelijkheid om met eigen vervoer naar het park te komen”. Het is prachtig dat Flextensie deze mogelijkheid biedt, maar gelukkig genieten we in dit land sowieso al wel de vrijheid om op de fiets te mogen springen.

Onderaan vinden we tenslotte de grootste fopspeen: het is warempel mogelijk om de drie maanden lang uitgebuite baanlozen een arbeidscontract te geven. Maar die mogelijkheid voor bazen bestaat wettelijk gezien ondertussen toch echt alweer een hele lange tijd. En dat contract dienen arbeiders al te krijgen vanaf dag één, dus niet pas na drie maanden onbetaald werken. Daarbij moeten we ook nog in het oog houden dat er zelfs na die drie maanden geen enkele garantie of toezegging is dat de onbetaalde schoonmakers in het Droompark eindelijk rechten gaan krijgen. Zoals wel vaker bij dwangarbeiders, wil de baas de krenten uit de pap gaan vissen en alleen de hardst werkende en gehoorzaamste baanlozen een tijdelijk flexbaantje aanbieden. Het zou overigens best kunnen dat de baanlozen met een dergelijk baantje nog niet eens genoeg verdienen om uit het bijstandsregime te kunnen ontsnappen.

Multimiljonair

Het meest veelzeggende van de tekst is wat er niet in wordt genoemd, namelijk de naam van het bedrijf dat koppelbaas Flextensie heeft ingehuurd. Maar door de WOB-procedure van Doorbraak bij de gemeente Zaanstad is dat langs een andere weg inmiddels voldoende duidelijk geworden. Het is schoonmaakgigant Asito die via Flextensie baanlozen onbetaald voor zich laat zwoegen in het Droompark, zo bleek eerder al uit WOB-documenten. Ook in andere gemeenten heeft dat bedrijf zich een gretige afnemer getoond van spotgoedkope Flextensie-dwangarbeiders. Asito is het “familiebedrijf” van multimiljonair Monique van Riemsdijk en vormt een van de elf onderdelen van de ADG Dienstengroep, het kapitale imperium van Van Riemsdijk. Door ADG worden 50.000 mensen betaald om een omzet van 940 miljoen euro bij elkaar te werken voor bazen en aandeelhouders. Bij Asito, dat 50 vestigingen heeft in Nederland, werken er meer dan 10.000 mensen betaald. Om de winsten hoog te houden en om voortdurend te kunnen beschikken over rechteloze flexwerkers, schakelt het bedrijf sinds zeker een jaar of vier onbetaalde baanlozen in. In de schoonmaakbranche is sprake van een race to the bottom voor wat betreft de laagste loonkosten. Via de Flextensie-constructie voert Asito de uitbuitingsgraad nog wat verder op. Het bungalowpark Droompark in Spaarnwoude is een nachtmerrie voor baanlozen. De uitbuitconstructie Flextensie moet dan ook per direct stoppen.

Werk jij via de Flextensie-constructie of dreig je dat te moeten gaan doen? Ken je bijstandsgerechtigden die via Flextensie werken of hebben gewerkt? Ken je mensen die zijn bedreigd met sancties of die al een strafkorting op hun uitkering opgelegd hebben gekregen, omdat ze hebben geweigerd om zich te laten uitbuiten via de Flextensie-methode? Deel dan die kennis en praktijkervaringen (eventueel anoniem) en mail ons: dwangarbeid@doorbraak.eu.

Harry Westerink