Leidse afdeling Doorbraak verhuist naar Vrijplaats

De linkse bibliotheek gaat ook mee.
De linkse bibliotheek gaat ook mee.
Deze week gaan de Leidse afdeling van Doorbraak en de daarmee verbonden steungroep De Fabel van de illegaal verhuizen naar de Leidse Vrijplaats. De beide organisaties kunnen zich na vele omzwervingen eindelijk op een definitieve plek vestigen.

Sommige leden van Doorbraak en De Fabel zijn al ruim 25 jaar politiek actief. In 1990 kwamen ze bij elkaar in een leegstaande etage aan de Koppenhinksteeg. Ze richtten onder meer politiek informatiecentrum De Invalshoek en vrouwengroep Loeder op, die later samengingen in De Fabel. En acht jaar geleden richtten ze samen met de Turks-Nederlandse organisatie Aksi Doorbraak op. In 1990 begonnen ze ook het maandblad De Peueraar, dat overging in Lokaal Kabaal, daarna in De Fabel van de illegaal, en uiteindelijk in de inmiddels opgeheven Doorbraak-krant. Na verloop van tijd werden de panden om de etage heen gekraakt en daar werden nog meer organisaties actief, zoals Eurodusnie en Bar&Boos.

De caféruimte in de Vrijplaats.
De caféruimte in de Vrijplaats.

Na een jarenlange strijd voor behoud van de ruimten door alle organisaties samen besloot de gemeente in 2005 om het gebruik van de Koppenhinksteeg-panden te legaliseren. De verwaarloosde panden zouden opgeknapt worden waarna alle gebruikers sociale huren zouden gaan betalen. Maar in 2007, nadat de VVD tot het Leidse college van B&W toetrad, werd die legalisering weer afgeblazen. Na veel demonstraties en een zware juridische strijd werden de Koppenhinksteeg-panden in februari 2010 uiteindelijk ontruimd. Doorbraak en De Fabel gingen daarop in een ander kraakpand zitten, aan de Musschenbroekstraat. Na een jaar echter moesten ze ook daar weer weg. Vervolgens kregen ze door de gemeente tijdelijke ruimte aangeboden aan de Middelstegracht 38.

Aankoop Vrijplaats

In april 2013 kochten de verenigde voormalige gebruikers van de Koppenhinksteeg, waaronder dus ook De Fabel en Doorbraak, een oud complex aan de Middelstegracht 36, precies naast de tijdelijke ruimte van Doorbraak. Het betrof de voormalige conservenfabriek Tieleman & Dros. Daar werkte in een grijs verleden korte tijd de revolutionair Marinus van der Lubbe. Hij voerde er ook actie. Hij werd internationaal bekend nadat hij 1933 de Duitse Rijksdag in brand gestoken zou hebben. Daarop werd hij door de nazi’s onthoofd.

In 2013 werd begonnen met het opknappen van de conservenfabriek. Dat was hoog nodig, gezien de staat waarin het pand verkeert: ramen en deuren zijn verrot, daken lekken en muren zijn gescheurd. Het opknappen gebeurt geheel in zelfbeheer en alleen met vrijwilligers. Eind 2013 werd al een ruimte in de fabriek in gebruik genomen voor het veganistische eetcafé, en voor muziek, debat en film. De andere ruimten in de Vrijplaats moeten nog flink worden verbouwd voordat ook Doorbraak, De Fabel en de andere organisaties er hun definitieve intrek in kunnen nemen. De Vrijplaats is dan ook druk doende om de bouwvergunningsaanvraag af te wikkelen en om de financiën voor die verbouwing rond te krijgen.

De verbouwing verloopt voorspoedig.
De verbouwing verloopt voorspoedig.

Intrek vrijplaats

Het lot wil echter dat Doorbraak het huidige onderkomen, een deur verderop, nu al moet verlaten. Dat pand gaat door een projectontwikkelaar worden verbouwd. Vanaf volgende week zullen Doorbraak en De Fabel daarom provisorisch intrek nemen in de Vrijplaats, in afwachting van afronding van de bouw van het definitieve kantoor. Een van de andere organisaties, de Weggeefwinkel, moet nu ook toevallig haar huidige tijdelijke plek elders in de stad verlaten, en neemt daarom ook alvast provisorisch haar intrek in de Vrijplaats.

Vrijplaatsen zijn belangrijk voor links: ze vormen laagdrempelige plekken voor buitenparlementaire politiek, maken experimenten mogelijk en bieden gelegenheid voor undergroundcultuur. Er is ruimte voor organisaties om bijeen te komen, om plannen te smeden, acties voor te bereiden, alternatieven uit te dragen en ook om in een ontspannen sfeer met elkaar aan de toog te hangen of naar muziek te luisteren. Dit soort betaalbare plekken zijn vooral onmisbaar sinds het kraakverbod van kracht is. Hoewel er natuurlijk nog steeds wordt gekraakt, en op die manier nieuwe sociale centra tot stand komen, is het veel lastiger geworden om langdurig een pand te bezetten en te gebruiken. Met de Vrijplaats is in ieder geval bewerkstelligd dat Leiden tot in lengte der dagen een sociaal centrum zal houden. Dat kan niemand de beweging meer afnemen.

Gerrit de Wit

Het nieuwe adres van Doorbraak en De Fabel van de illegaal in Leiden: bezoekadres: Middelstegracht 36, Leiden, 071-5127619, postadres: Middelstegracht 36-a, 2312 TX Leiden.