Nu na gaan denken over hoe het anders moet

Vanochtend waren het de boekverkopers. Op de radio bepleitte een boekhandelaar waarom er voor zijn branche een uitzondering moet worden gemaakt op de coronaregels. Natuurlijk, die regels zijn nodig. En het was ’s weekends ook te druk in zijn stad. Maar hij had het moeilijk.

Heus, ik snap die man. Maar wat míj de keel begint uit te hangen is elke dag weer van een andere belangengroep, beroepsvereniging of bedrijfstak te moeten vernemen dat die coronaregels niet voor hen zouden moeten gelden, of dat ze voorrang willen krijgen voor een vaccin.

Ik snap dat de huidige crisis voor iedereen anders uitpakt. Sommigen zitten al het hele jaar werkloos thuis, of maken zich zorgen om de toekomst van hun bedrijf. Anderen (bijvoorbeeld docenten) werken zich tot ver in de nacht het schompes om alles digitaal te kunnen voortzetten.

Wat we nodig hebben, tijdens en vooral ook ná deze crisis, is een socialer en meer solidair economisch beleid. Het voortbestaan van publieke voorzieningen en kleine bedrijven moet gegarandeerd worden. Iedereen moet zeker kunnen zijn van een goed inkomen.

Maar dat behoeft meer dan een pakket noodmaatregelen voor de korte termijn of miljardensteun voor de sectoren met de sterkste lobby (KLM, anyone?). Het veronderstelt een andere visie op sociaal beleid, op een sturende rol van de overheid in de economie, op publieke diensten.

Het impliceert een nieuwe visie op sociale zekerheid (bijvoorbeeld een leefbaar basisinkomen), alternatieve platforms voor werk en organisatie (coöperatieve economie, commons, zelfbestuur), en een bottom-up benadering tot georganiseerde solidariteit en democratische besluitvorming.

Boven alles, we moeten voorbij de neo-liberale doctrine die alles begrijpt in termen van concurrentie en ieder voor zich. En toch is dat precies wat ik iedere ochtend in de krant lees, als er weer een andere branche-organisatie voor eigen winkel en parochie staat te pleiten.

Beste mensen, het neo-liberalisme is stuk. Kijk naar de schade die decennia van verdeel en heers-politiek de samenleving, de verzorgingsstaat en het klimaat heeft toegebracht. Dít is het moment om na te gaan denken over hoe het voor de toekomst anders moet.

Maar dat gaat echt niet zolang iedereen zich vooral druk maakt over zichzelf. Stop daar mee, en laat je niet door media of politiek tegen elkaar uitspelen.

Mathijs van de Sande

(Verscheen eerder als een draadje op Twitter.)