Zwarte Piet-ervaringen van ouders doen medewerker van Kinderombudsman huiveren

Kinderombudsman neem stelling tegen Zwarte Piet.
Kinderombudsman, neem stelling tegen Zwarte Piet.

Zo’n twintig mensen hebben vandaag actie gevoerd bij het kantoor van de Kinderombudsman in Den Haag, omdat hij nog steeds geen stelling heeft genomen tegen het Zwarte Piet-racisme. Twee actievoerders spraken tijdens de actie met medewerkers van de Nationale Ombudsman en de Kinderombudsman, die flink onder de indruk waren van de ervaringsverhalen van de actievoerders over het Zwarte Piet-racisme.

Diverse actievoerders hielden een strijdbare toespraak. Die van Rani Gupta en Ramfis Martir kun je hieronder lezen. Ook werden er leuzen geroepen als “No more blackface!”, “Zwarte Piet niet!” en “Zwarte Piet is zwart verdriet!”. Aanwezige ouders vertelden over de enorme last die ze elk jaar hebben van de Zwarte Piet-figuur. Een van hen liet weten hoeveel moeite het haar kost om haar jonge kinderen, die ook op de actie aanwezig waren, te laten opgroeien in een samenleving waar het Zwarte Piet-racisme nog steeds welig tiert. “Ik probeer Zwarte Piet voor mijn kinderen zoveel mogelijk te ontwijken. Als ze ermee in aanraking komen, loop ik het levensgrote risico dat ik de racistische beeldvorming die ze op die manier krijgen aangeleerd, later weer moet zien weg te werken. Liever probeer ik om hen helemaal niet in contact te brengen met Zwarte Piet. Maar dat is een hele moeilijke opgave.”

Dreigbrief

Een andere ouder gaf aan dat de aanwezigheid van de Zwarte Piet-figuur voor veel witte mensen in haar omgeving een middel vormt om haar zwarte kinderen te pesten, bijvoorbeeld door opmerkingen te maken als “Jij bent de hulppiet”, “Jij hoeft je niet te schminken, hè?” en “Daar lopen je collega’s”, op het moment dat er Zwarte Pieten in de buurt zijn. En het blijft niet bij scheldpartijen alleen. Haar kinderen worden ook geconfronteerd met fysieke agressie en lopen door de voortgaande racistische haatcampagne forse emotionele schade op. Ze toonde bovendien een anonieme dreigbrief die ze heeft ontvangen, vol racistische uitlatingen en met tekeningen waarbij haar zwarte kinderen worden gedehumaniseerd tot Zwarte Piet-poppetjes. Haar witte kind overkomt dat allemaal niet.

Samen met Gupta sprak de ouder in het gebouw met medewerkers van de Nationale Ombudsman en de Kinderombudsman. De medewerker van de Kinderombudsman liet tijdens het gesprek weten dat het verhaal van de ouder haar “kippenvel” bezorgde. De medewerkers kregen een brief overhandigd waarin de actievoerders de Kinderombudsman oproepen om stelling te nemen tegen Zwarte Piet. De medewerkers zegden toe dat men binnen een maand met een antwoord zou komen. De huidige Kinderombudsman, Marc Dullaert, wordt binnenkort vervangen door – waarschijnlijk – Margrite Kalverboer. Deze nieuwe Kinderombudsvrouw kan meteen aan de slag om zich zo snel mogelijk uit te spreken tegen het Zwarte Piet-racisme. De activisten van vandaag zullen nauwlettend in de gaten houden in hoeverre ze dat gaat doen. Als het beloofde antwoord op de oproep teleurstellend uitpakt, dan zullen ze de druk op de Kinderombudsvrouw ongetwijfeld gaan verhogen. Zoals een van de actievoerders opmerkte: “Als het moet, dan ga ik hier elke week demonstreren.” Op die energieke en inspirerende houding werd instemmend gereageerd door de andere actievoerders.

Harry Westerink


Toespraak van Rani Gupta

Al jarenlang nemen personen en organisaties stelling tegen de Zwarte Piet-figuur. Zwarte Piet is een racistische karikatuur en stereotypering van mensen van Afrikaanse herkomst. Diverse werkgroepen van de Verenigde Naties hebben kritiek geuit op die figuur, en ook de Amsterdamse rechtbank en het College voor de Rechten van de Mens hebben zich uitgesproken tegen het Zwarte Piet-racisme. Dat geldt ook voor bekende Nederlanders als Sylvana Simons, Humberto Tan, Anouk, Paul de Leeuw, Matthijs van Nieuwkerk, Georgina Verbaan en Claudia de Breij. Bedrijven gaan er meer en meer toe over om de Zwarte Piet-figuur minder prominent of helemaal niet meer te gebruiken bij hun reclameboodschappen. Als product is de figuur ook minder in winkels te vinden. De kinderzender Nickelodeon is gestopt met het uitzenden van programma’s waarin Zwarte Piet voorkomt. Binnen de redactie van het Sinterklaasjournaal is het debat over de racistische karikatuur ook losgebroken. Presentatrice Dieuwertje Blok vindt dat de Zwarte Piet-figuur weg moet. In Utrecht hebben meer dan dertig basisscholen Zwarte Piet in het onderwijs inmiddels afgeschaft. In andere grote steden gaat Zwarte Piet in het basisonderwijs op termijn ook verdwijnen.

Moeder vertelt over haar ervaringen met Zwarte Piet-racisme.
Moeder vertelt over haar ervaringen met het Zwarte Piet-racisme.

Wie dit allemaal tot zich laat doordringen, die vraagt zich af waarom de Kinderombudsman tot nu toe niets van zich heeft laten horen, als het gaat om de Zwarte Piet-figuur. Waarom neemt de Kinderombudsman tot nu toe geen stelling tegen het Zwarte Piet-racisme? Waarom staat de Kinderombudsman toe dat zwarte en witte kinderen geconfronteerd blijven worden met de racistische karikatuur en stereotypering van Afrikaanse mensen? Als de Kinderombudsman opkomt voor de rechten van kinderen, waarom komt hij dan niet op voor het recht om niet gediscrimineerd te worden door de Zwarte Piet-figuur?

We willen antwoord op deze vragen. We willen dat de Kinderombudsman zich in het openbaar uitspreekt tegen Zwarte Piet. We willen dat het Zwarte Piet-racisme in de hele samenleving wordt afgeschaft. Daarom staan we hier, zoals we ook elders in het land actie hebben gevoerd, onder meer bij de nationale Sinterklaasintochten in Gouda en Meppel en op talloze andere plekken waar de racistische karikatuur opduikt. En we zullen blijven demonstreren, totdat de Zwarte Piet-figuur van de aardbodem is verdwenen. Want het Zwarte Piet-racisme heeft al veel te lang geduurd. Sinds 1850, toen het Zwarte Piet-racisme in het leven werd geroepen, heeft deze verschrikkelijke karikatuur het bewustzijn van vele generaties kinderen en volwassenen vergiftigd. De karikatuur heeft ertoe bijgedragen dat het racisme tegen zwarte mensen, dat voorkomt uit de koloniale tijd, levend is gebleven en zelfs is genormaliseerd. Maar wij zeggen: Zwarte Piet is niet normaal. Zwarte Piet is niet okee. Daarom roepen we nu zo luid mogelijk: Zwarte Piet niet! Zwarte Piet mag niet! Zwarte Piet hoort niet! Zwarte Piet moet niet! Zwarte Piet niet!

Toespraak van Ramfis Martir

Als het om kinderrechten gaat en als het om racisme en discriminatie gaat, dan moet een instituut als de Kinderombudsman stelling durven nemen tegen een karikatuur die uit een duister verleden is voortgekomen. We staan hier niet om een kinderfeest te verpesten, maar om het tot een feest voor iedereen te maken. Dit zijn we aan onze kinderen verplicht. Mijn kinderen hebben er last van door de vergelijking die getrokken wordt met de racistische karikatuur van Zwarte Piet, blackface en de Jim Crow-figuur die niet meer tot deze rijd behoren. Ik vraag de Kinderombudsman dan ook om zich uit te spreken, om op te komen voor de rechten van alle kinderen in dit land.

Ramfis Martir tijdens zijn toespraak.
Ramfis Martir tijdens zijn toespraak.

Kinderen horen aan een kinderfeest mee te kunnen doen zonder dat het hen en hun ouders slechte gevoelens of herinneringen geeft, zonder dat het hen verdriet doet. Laat deze racistische karikatuur tot het verleden behoren. Laat het Sinterklaasfeest een feest voor alle kinderen zijn. Omdat onze kinderen de toekomst zijn. Laat de toekomst een toekomst zijn zonder racisme en discriminatie. Een toekomst zonder slaaf en meester. Een toekomst met gelijke rechten voor alle kinderen en hun ouders. Wij spreken vandaag de wens uit dat u, als waarborger van de rechten van het kind, alle kinderen in bescherming neemt, zodat ze zich veilig en in alle vrijheid kunnen ontwikkelen.