9 februari, Grou: demonstratie tegen Swarte Pyt (Zwarte Piet)
Op zaterdag 9 februari organiseren Groningen kan het: Sinterklaasfeest voor iedereen en Leeuwarden kan het: Sinterklaasfeest voor iedereen een demonstratie in het Friese plaatsje Grou tegen de aanwezigheid van de racistische karikatuur Zwarte Piet bij het Sint Piterfeest. Drie jaar geleden werd er in Grou ook gedemonstreerd tegen Zwarte Piet.
Demonstratie
Grou (Friesland)
Zaterdag 9 februari
Van 10:00 tot 12:00 uur
Meld je op Facebook aan voor de bus:
Vertrek Groningen: 8:00 uur
Vertrek Dokkum: 8:55 uur
Vertrek Leeuwarden: 9:30 uur
De oproep: “Het Friese dorp Grou kent een variant op het Sinterklaasfeest: het Sint Piterfeest. Deze Sint Piter heeft slechts één Zwarte Piet (Swarte Pyt in het Fries), maar dat is er natuurlijk nog steeds één teveel. Daarom hebben activisten uit Leeuwarden en Groningen, die op 17 november vorig jaar demonstreerden in de betreffende steden, het initiatief genomen voor een demo tijdens de intocht van Sint Piter op 9 februari aanstaande. Het samenwerkingsverband tussen de twee groepen heeft als actienaam Kick Out Swarte Pyt, als knipoog naar de randstedelijke KOZP. Voor het vervoer naar Grou wil Kick Out Swarte Pyt gebruik maken van een bus. Die bus vertrekt vanuit Groningen en maakt stops in Dokkum en Leeuwarden. De precieze vertreklocaties in de verschillende steden worden zo spoedig mogelijk bekend gemaakt. Het wordt demonstranten sterk ontraden om op eigen gelegenheid naar de demonstratieplek in Grou te reizen. De huur van de bus wordt in principe bekostigd door KOZP /Zwarte Piet is Racisme. Kick Out Swarte Pyt wil echter de demonstratie in Grou (en andere acties in de toekomst) zoveel mogelijk op eigen kracht organiseren. Daarom wordt de demonstranten om een financiële bijdrage gevraagd. Die vrijwillige bijdrage kan in de bus worden gedaan bij een van de organisatoren. Meld je s.v.p. snel aan als je belangstelling hebt voor de demo in Grou. Dank en tot gauw!”
Over de locatie van het protest schrijven de organisatoren op Facebook:
“Wat wordt de locatie van onze demo in Grou? (zie ook het kaartje hieronder)
Locatie A. Dit is de voorkeurslocatie van Joyce en Dimitri. Het betreft een 50 meter lange houten steiger. Dit is verreweg de meest veilige plek. Daarnaast zouden wij goed in het zicht staan (ondanks de boot van de Sint; zie locatie B). Het probleem met deze locatie is dat voor het gebruik daarvan de toestemming is vereist van een particuliere eigenaar. De gemeente zal de betreffende persoon hiervoor benaderen.
Locatie B is de pier waar Sint Piter en Swarte Pyt hun boot zullen aanleggen.
Locatie C is waar de bevolking van Grou zich zal verzamelen om de Sint te ontvangen.
Locatie D is een demonstratieplek die de gemeente Leeuwarden aanvankelijk voor ons in petto had, maar deze plek gaat het natuurlijk niet worden; de toeschouwers zouden dan immers met de rug naar ons toe staan als de Sint van boord komt, terwijl de Grouster opgeschoten jeugd, het Frysk Heidens Front (motorclub) en andere onverlaten ons als kop-van-jut zouden kunnen gebruiken.
Locatie E is een muziekkoepel op een centraal plein in Grou. Nabij de pier bestijgt de Sint zijn Friese paard en gaat dan naar de koepel, vanwaar hij de menigte toespreekt.
Locatie F is een demonstratieplek op voorstel van Joyce en Dimitri. Mocht deze plek worden toegewezen, dan zouden wij redelijkerwijs een stil protest moeten voeren. Het is een prachtige plek, vol in het zicht van de menigte op het plein. De twee rijen dranghekken (bruin) zouden aan de ene kant tegen de muur van een winkelpand komen, en aan de andere kant tegen een groenstrook (met in het midden een hekwerk). Gecombineerd met twee uitvalswegen is de plek tevens veilig, hoewel de gemeente en de politie daar anders over denken.
Locatie G is een eveneens een door Joyce en Dimitri voorgestelde demonstratieplek aan het inhuldigingsplein.
Locatie H en I zijn twee demonstratieplekken die de gemeente nog heeft voorgesteld. Deze twee locaties liggen aan een route die de Sint door het dorp maakt, na de inhuldiging op het genoemde plein. De stoet (ca. 200 man) bestaat naast de Sint en Swarte Pyt traditioneel uit schoolkinderen en hun ouders. Opnieuw zou hier een stil protest moeten plaatsvinden.
We wachten op nader bericht vanwege de gemeente en politie.
Jerry Afriyie van KOZP heeft een voorkeur voor locatie F. Hij vreest dat locatie A betekent dat Grou ons botweg kan negeren. Overigens gaat Jerry binnenkort een gesprek aan met in ieder geval het Sint Piterkomitee (mogelijk ook met het intochtcomité van Leeuwarden, de burgemeester van Leeuwarden en de politie Leeuwarden).”
Over de aanloop tot de demonstratie schreven de organisatoren op Facebook:
“Op zondag 30 december had Dimitri (van “Groningen kan het”) naar het Sint Piterkomitee de onderstaande e-mail gestuurd. Op vrijdag 4 januari volgde een telefonische reactie van de voorzitter van het Sint Piterkomitee. Het comité bleek bereid tot een gesprek, maar wenste Leeuwarder burgemeester Fred Crone daarbij aanwezig te laten zijn (Grou ligt in de gemeente Leeuwarden). Op maandag 7 januari werd Dimitri gebeld door de woordvoerder van de burgemeester. Het bleek dat de burgemeester zowel het Sint Piterkomitee als Dimitri en Joyce (van “Leeuwarden kan het”) wilde uitnodigen voor een gesprek op het stadhuis. De burgemeester zag daarbij voor zichzelf een rol als mediator weggelegd. Dat zag Dimitri niet zitten om de volgende redenen. 1. Dimitri had op 30 december verzocht om een gesprek met het comité. Een demonstratie was toen nog niet aan de orde en de eventuele noodzaak van een mediator al helemaal niet. Dus vanwaar de heisa? 2. Het kwam Dimitri vreemd voor dat het comité, zonder enig overleg met hem, had aangestuurd op een gesprek onder leiding van de burgemeester. 3. De verhoudingen tussen burgemeester Crone en de demonstranten in Leeuwarden was zacht gezegd moeizaam sinds de demonstratie op 17 november 2018 in de Friese hoofdstad. In verband daarmee liep tegen burgemeester Crone zelfs een formele bezwaarprocedure. Dat zou zijn rol als mediator bezwaren. 4. Het kwam Dimitri mede daarom vreemd voor dat de burgemeester zichzelf had uitgenodigd als gespreksleider en dat via het comité liet weten. 5. Als compromis had Dimitri nog voorgesteld om een onafhankelijk gespreksleider aan te stellen (en deed daartoe twee suggesties), maar daar voelde de burgemeester niets voor.
De woordvoerder van de burgemeester werd op een gegeven ogenblik dusdanig dwingend om de burgemeester bij het gesprek aanwezig te laten zijn dat Dimitri het telefonisch gesprek zou beëindigen. En een schriftelijke voortzetting van de discussie bood geen soelaas. Op woensdag 9 januari maakte Dimitri bij de gemeente Leeuwarden melding van een demonstratie op 9 februari. Al het geharrewar met de burgemeester leverde immers enkel vertraging op. Op vrijdag 11 januari volgde alsnog een gesprek tussen Dimitri en de voorzitter van het Sint Piterkomitee. Het bleek dat het comité geen aanleiding zag om de Swarte Pyt te ontdoen van zijn karikaturale en racistische voorkomen. Daarmee was de noodzaak van een demonstratie daadwerkelijk een feit geworden.”
Eric Krebbers
Op dinsdag 5 februari plaatsen de organisatoren een verklaring op Facebook over gesprekken die gevoerd zijn met de burgemeester van Grou.
Zoals eerder gemeld op deze pagina, wilde Leeuwarder burgemeester Fred Crone een demonstratie tijdens het Sint Piterfeest in Grou voorkomen door het Sint Piterkomitee en KOSP een afspraak te laten maken. De burgemeester legde afgelopen vrijdag om 17:19 zijn voorstel daartoe bij de betrokkenen op tafel. Onderstaand de belangrijkste alinea daaruit:
– De intocht en alle andere feestelijkheden van Sint Piter vinden in 2019 plaats zoals tot dusver gewend, dus mét Swarte Pyt.
– KOSP ziet in 2019 af van een demonstratie tegen Swarte Pyt.
– Dit doet KOSP omdat de partijen afgesproken hebben om in 2020 tot een oplossing te komen die het feest voor Grousters herkenbaar blijft, maar ontdaan is van racistische kenmerken: een (compleet) zwart-of bruin geschminkt gezicht, een afropruik, rood gestifte lippen en gouden oorbellen. Oftewel: alle elementen die zwarte piet een racistische karikatuur maken.
Dit voorstel heeft KOSP van vrijdagavond tot maandagochtend bediscussieerd. Op maandagochtend heb ik de onderstaande e-mail (zie tweede afbeelding) verstuurd. Daarop volgde een telefoontje van de gemeente. Het bleek dat het Sint Piterkomitee zichzelf niet gemachtigd zag om de overeenkomst aan te gaan; dat was volgens haar aan de Grouster gemeenschap. Het Piterkomitee was wel bereid om de dialoog tussen KOSP en die gemeenschap te faciliteren. En KOSP zou die dialoog dan het beste kunnen aangaan door haar protest dit jaar bescheiden te houden. Anders gezegd: als KOSP zou komen demonstreren dan zou dat de beoogde dialoog bezwaren. Daarop heb ik die bal teruggespeeld en verzocht om een spoedoverleg. Dat overleg vond gisteren plaats vanaf 15:00. Joyce zat in Amsterdam; Jesse nam haar plaats in als vertegenwoordiger van de Leeuwarder actievoerders. Onze inbreng was de volgende:
1. Mede gezien onze interne discussie van het afgelopen weekend was het voorstel van een bescheiden protest, zonder de zekerheid van het verdwijnen van de racistische karikatuur vanaf 2020, niet reëel.
2. Wij hebben geen consideratie meer met autoriteiten in Nederland (intochtcomités, burgemeesters, media, politici) die hun verantwoordelijkheden van zich afschuiven naar de samenleving of, zoals het Sint Piterkomitee nu dan deed, lokale gemeenschappen. We hebben vorig jaar november immers gezien dat derden die verantwoordelijkheid dan naar zich toe trekken… Daarbij hebben wij wel vermeld dat wij een scherp beeld hebben gekregen van het feit dat het Sint Piterfeest diep verankerd ligt in de het dorp Grou.
3. Wij hebben het Sint Piterkomitee gevraagd hoe zij de transformatie van Swarte Pyt voor zich zagen. Het bleek dat het Komitee daar nog helemaal niet over had nagedacht. En dat vormde voor ons toch een veeg teken, temeer omdat wij dat ondertussen wel hadden gedaan. In dit verband heb ik het Komitee een en ander voorgesteld, met verwijzingen naar de figuur van Hantsje Pik/Plus: het gaat om een personage die in het verleden de metgezel was van de Sint (een oude verhaallijn die teruggrijpt op de Germaanse Wodan).
Na het gesprek zijn Jesse en ik nog in Grou wezen kijken. Ten behoeve van een bescheiden protest zag ik namelijk nog een mogelijkheid om op ruime afstand van het feest een héél groot spandoek (KOZP heeft een aantal) te laten verschijnen. Eenmaal op locatie bleek het zicht op dit spandoek echter onvoldoende. En na enig ruggespraak was er ook geen andere mogelijkheid om een bescheiden protest vorm te geven, nog afgezien van het feit dat er in onze kring weinig tot geen steun voor zou zijn geweest. Zoals wij tijdens de bespreking hadden toegezegd kwam ons definitieve standpunt om 19:00 uur:
“Heren … en …, wij willen demonstreren (A) op het inhuldigingsplein met een stil protest. Als de burgemeester daar geen toestemming voor wil geven, dan willen we (B) op de steiger ofwel op het weiland vlak daar achter. Als de burgemeester en Grou de eigenaren niet tot toestemming weten te bewegen, dan willen we (C) langs de route staan maar daarbij dan ook leuzen scanderen.”
De genoemde locaties staan op de onderstaande kaart weergegeven. Enige uitleg bij dit kaartje:
(1) locatie X is waar Jesse en ik nog hebben gezocht naar een plek voor het grote spandoek;
(2) voor het gebruik van locatie B (tegenover de kade waar Sint Piter zijn boot gaat aanleggen) is de toestemming nodig van een aantal (tot nu toe onwillige) particuliere eigenaren;
(3) Locatie C ligt langs een route die Sint Piter door het dorp maakt na zijn inhuldiging op het plein.
We verwachten van de burgemeester nog vandaag de beschikking voor de demonstratie te ontvangen.
Dimitri
(Het genoemde kaartje vind je op Facebook)