Basisinkomen brengt vrijheid noch rechtvaardigheid

Christoph Butterwegge, kandidaat van Die Linke voor het Duitse presidentschap, gaat recent tekeer tegen het basisinkomen. Zijn kritiek is dat alle beschermende maatregelen op de arbeidsmarkt zouden worden afgeschaft bij de invoering. Daarmee uit hij een ongenuanceerde kritiek, want er zijn vele varianten van basisinkomenplannen waarbij dat niet het geval is. Maar zijn kritiek is ook dat je in het kapitalisme geen werkelijk rechtvaardige maatschappij kunt bereiken als de onrechtvaardige bezitsverhoudingen van de productiemiddelen niet worden veranderd, en die worden door het basisinkomen niet aangetast. Het is een illusie dat in zo’n maatschappij werkelijk een vrij leven voor alle mensen kan worden gerealiseerd, iets wat de voorstanders van een basisinkomen claimen. Het verdwijnen van banen door automatisering en robotisering zou tot een heel andere conclusie moeten leiden, die dan ter discussie moet worden gesteld. Conclusie van Butterwegge: “Uit de vermeende kwantumsprong in de moderne productietechnologie moeten geheel andere conclusies worden getrokken. Als intelligente machines, robots en machines eigenlijk de basis van de maatschappelijke rijkdom van de productie worden, roept dit de vraag op naar het eigendom van en de beschikking over deze machines. In een rechtvaardige samenleving zouden ze niet een paar mensen, maar allen moeten dienen en toebehoren. Als de menselijke arbeid inderdaad haar betekenis verliest voor de waardeschepping, dan is een alternatief voor het kapitalisme meer dan ooit noodzakelijk. ‘Er is geen goed leven in de verkeerde (maatschappij)’, schreef Adorno in zijn ‘Minima Moralia’. Zonder een systeemverandering kan rechtvaardigheid, kan ware gerechtigheid niet worden gerealiseerd.” Het artikel is in het Duits, dus ja… ik hoop dat je het kunt lezen.

Piet van der Lende over Das bedingungslose Grundeinkommen ist ungerecht (Deutschlandradiokultuur)