Doorbraak-speech in Wageningen: “Stop de bezuinigingsideologie”
Maar liefst 17 organisaties spraken in. Ze toonden aan hoe nuttig ze bezig zijn en hoe de voorgestelde bezuinigingen hun bestaan bedreigen. Velen kwamen pleiten voor het behoud van de 34 “doelbanen”, de laatste restjes gesubsidieerde arbeid die het college van B&W – bestaande uit PvdA, GroenLinks en D66 – nu gaat wegbezuinigen. In Wageningen (en in Nijmegen) ondersteunt Doorbraak mensen met een doelbaan om dat werk te behouden. De scholen en de natuur- en cultuurinstellingen gaven aan dat hun doelbaners op hun plek zijn en goed en noodzakelijk werk verrichten, maar dat op de ‘gewone’ arbeidsmarkt niet kunnen. Deze instellingen zien de door het college voorgestelde reïntegratietrajecten voor de doelbaners als weggegooid geld, en bovendien als slecht voor de betrokkenen. De eerdere trajecten die deze mensen doormaakten, leidden tot veel stress en niet tot werk op de ‘gewone’ arbeidsmarkt. De doelbaan was voor deze mensen een eindstation, zo stelde de gemeente bij de vorige ronde opruiming van de gesubsidieerde arbeid. Laat deze mensen dit gestress alsjeblieft niet nog eens meemaken, bepleitten de instellingen, en neem ons deze mensen niet af! Ook verbolgen waren de instellingen over het collegevoorstel om de doelbaners straks op dezelfde plek te laten werken, maar dan als bijstandsgerechtigde met “een participatiebaan”. Dat betekent namelijk een gigantische inkomensdaling, en onderwerping aan de zeer beperkende regels van de bijstand.
Allemaal duidelijke verhalen van de insprekers, maar na tweeëneenhalf uur luisteren was het publiek niet meer helemaal wakker. De stevige speech van Doorbraak, als de een na laatste spreker, was dan ook een welkome verfrissing, omdat daarin de bezuinigingen in z’n geheel verworpen worden, simpelweg omdat er geld zat is in Nederland. Het zit alleen bij de mensen die al veel te veel poen hebben. Hieronder de integrale tekst van de Doorbraak-speech.
Stop de bezuinigingsideologie!
De gemeente Wageningen wil flink bezuinigen. Daarbij vallen met name de bezuinigingen op het sociale vlak op, de afschaffing van de laatste restjes gesubsidieerde arbeid. Dat betekent een fikse inkomensdaling voor deze mensen. Daar ga ik zo meteen op in, maar eerst wil ik de context van de bezuinigingen schetsen.
De hoge heren in Den Haag zeggen ons: “Sorry, we moeten nu eenmaal bezuinigen”. Alsof dat geen politieke keuze is! De realiteit is dat er geld zat is in Nederland, maar dat de regering daar niet aan wil komen. Jaarlijks loopt de regering 16 miljard aan belasting mis, omdat ze het grote bedrijfsleven in de watten legt. Aan villasubsidies geeft de regering 10 miljard uit. En de rijkste 10 procent van Nederland bezit 700 miljard aan vermogen. Hef een paar procent meer aan vermogensbelasting en de hele 18 miljard die Rutte wil bezuinigen is al binnen. Die vermogenden eten er echt geen kaviaartje minder om: hun vermogen is de afgelopen tijd tweemaal zo snel gestegen als het nationaal inkomen.
Volgens het blad Quote bezitten alleen al de 500 rijkste Nederlanders nu gezamenlijk bijna 136 miljard euro, bijna zeven procent meer dan vorig jaar. Ons land kent, volgens Quote, 23 mensen die meer dan een miljard euro bezitten. Ook de topsalarissen en bonussen in het bedrijfsleven zijn weer terug van nooit weggeweest. De topbestuurders kregen afgelopen jaar gemiddeld 16 procent meer dan het jaar daarvoor. Peter Voser van Shell ging met 10,5 miljoen naar huis, Ad Scheepbouwer van KPN met bijna 8 miljoen en Hans Weijers van Akzo met iets meer dan 5 miljoen. Ook in de top van de banken wordt er weer met miljoenen gerekend.
Het probleem is dus niet dat er geen geld is. Het probleem is dat het in de verkeerde handen zit. Tegenover de publieke armoede staat een enorme privérijkdom. Een paar grote bedrijven en een handjevol individuen bezitten astronomische hoeveelheden geld, terwijl bijna iedereen te horen krijgt dat we allemaal een stapje terug moeten doen.
Terug naar Wageningen. Doelbanen zijn een eindstation, zo is gezegd tegen deze mensen. Daar rekenen mensen op. Ze zijn niet voor niets in deze banen geplaatst, vele sprekers voor mij maakten dat heel goed duidelijk. Alle andere gesubsidieerde arbeid is al wegbezuinigd, voor deze groep was echt geen uitstroom mogelijk, zo liet onderzoek van het door de gemeente in 2005 ingehuurde Activa zien. Maar nu wordt hun baan afgenomen, wegbezuinigd. Dat heeft grote gevolgen voor de mensen en voor de instellingen waar ze werken. Veelal is er een specifieke match tussen de persoon en de instelling. De persoon komt bij die instelling tot zijn of haar recht, en niet ergens anders, zegt Activa. Deze doelbaners verliezen nu hun baan, en de instelling hun werknemer. Een school de conciërge, cultuur het manusje van alles, de voetbalclub een
vaste kracht.
En nu komt de gemeente met een miraculeus spel met woorden: de doelbaners krijgen “een participatiebaan”! Van ontslag dus naar een participatiebaan waarmee je hetzelfde werk doet, maar nu als reïntegratietraject. Dus het is de bedoeling dat je ergens anders, op ‘de arbeidsmarkt’, gaat werken. En tijdens het integratietraject participatiebaan, als je na een tijdje WW in de bijstand komt, krijg je geen 110 tot 120 procent van het minimumloon, zoals in je doelbaan, maar nog maar 70 procent. Dat is nog eens fijn werken en je gewaardeerd voelen! En je mag eventueel spaargeld inleveren, en er zijn mensen die niet-uitkeringsgerechtigd zijn. De participatiebaan betekent werken voor vet minder dan het wettelijk minimumloon, en dat was toch de duidelijke ondergrens die in Nederland voor arbeid geldt. Een arbeidscontract met cao en pensioensopbouw vallen ook niet binnen de participatiebaan. De FNV is daar dan ook fel op tegen. Toch moeten de doelbaners dit maar pikken, vindt de gemeente, en nog blij zijn ook dat ze nu gereïntegreerd worden. Op een arbeidsmarkt waarvoor ze waren afgeschreven, dus ieniemienie kans dat er opeens een baan met normaal salaris en arbeidsvoorwaarden voorhanden komt. Hoe gangbaarder het wordt om de loonkosten te drukken door ontduiking van het minimumloon, des te meer wordt ook het principe van dat minimumloon aangevallen. Het zou op termijn zelfs over de hele linie kunnen worden afgeschaft. Dat is voor iedereen wiens inkomen een relatie met het wettelijk minimumloon heeft een bedreiging. Gemeente, stop met deze heilloze weg!
Er is geld zat in Nederland, zoals ik in het begin al aantoonde. En dat moeten we met z’n allen, die de klappen krijgen, duidelijk maken. Stop de bezuinigingsideologie!
Doorbraak