Het moeizame proces van kwijtschelding van gemeentelijke heffingen en de rol van het Inlichtingenbureau
Afgelopen donderdag organiseerde de Bijstandsbond in Amsterdam een voorlichtingsbijeenkomst over kwijtschelding van gemeentelijke heffingen. Aanwezig waren twee ambtenaren van de Dienst Belastingen van de gemeente Amsterdam die uitleg gaven aan de aanwezigen. Die vielen tijdens de voorlichting en bij het stellen van vragen van de ene verbazing in de andere.
In de gemeente Amsterdam worden ieder jaar 80.000 verzoeken om kwijtschelding van gemeentelijke heffingen ingediend. De helft wordt volledig geautomatiseerd toegekend. Het Inlichtingenbureau verstrekt gegevens over de leefvorm, het inkomen en het vermogen en bij 40.000 mensen blijkt dus automatisch dat ze voor kwijtschelding in aanmerking komen. De andere 40.000 mensen worden handmatig verwerkt. Er is dan bijvoorbeeld een signaal van het Inlichtingenbureau dat het vermogen en/of het inkomen boven de grens ligt voor het toekennen van kwijtschelding. Ongeveer een derde van de handmatig verwerkte verzoeken wordt afgewezen. Die mensen krijgen dus geen kwijtschelding. De belangrijkste oorzaak voor het afwijzen van kwijtschelding is dat de betrokkene niet reageert op de brieven waarin de Dienst Belastingen om meer informatie en/of documenten vraagt. Zij moeten de aanslag betalen, omdat ze niet gereageerd hebben. Er blijken veel burgers tussen te zitten die niet zelfstandig de gevraagde inlichtingen kunnen verstrekken, of die de brief niet kunnen lezen omdat ze laaggeletterd zijn.
Van alle aanvragers wordt dus getoetst bij het Inlichtingenbureau of ze voor kwijtschelding in aanmerking komen. De leefvorm (alleenstaand of samenwonend), het inkomen, het vermogen en het hebben van een motorvoertuig worden getoetst. De Dienst Belastingen kan een brief sturen met de vraag om nadere documenten, maar als ze het zelf kunnen uitzoeken, bijvoorbeeld gegevens over een motorvoertuig bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer, dan hoeven de burgers geen gegevens in te sturen. Als op grond van de gegevens van het Inlichtingenbureau kwijtschelding wordt toegekend, dan hoeft de betrokkene het jaar daarop geen kwijtschelding aan te vragen, die wordt dan automatisch toegekend. Maar het jaar daarop moet je het weer zelf aanvragen. Alle burgers die kwijtschelding hebben, krijgen een brief met 0 euro aanslag en de mededeling “u heeft volledig kwijtschelding”.
Spaargeld
Wij moeten in de gaten houden dat de vermogensnormen voor kwijtschelding verschillen van de vermogensnormen in de bijstand. Bij kwijtschelding zijn die normen lager. Een paar jaar geleden mocht je voor het toekennen van kwijtschelding zelfs helemaal geen vermogen hebben. Had je 500 euro gespaard, dan moest je dat bedrag betalen voor de gemeentelijke heffingen. De huidige normen zijn een aanzienlijke verbetering in de wet. Dat is gebeurd na jarenlange lobby, van de Bijstandsbond en ook van anderen.
Per 1 januari 2023 zijn de normen voor hoeveel spaargeld je mag hebben verhoogd. De vermogensnormen zijn nu 3.441 euro voor een alleenstaande en 4.437 euro voor een alleenstaande ouder, en 4.572 euro voor een echtpaar/samenwonenden. Een auto is ook vermogen. Een auto wordt niet meegerekend als hij minder dan 3.350 euro waard is. Er kan een uitzondering worden gemaakt als je kunt aantonen dat de auto onmisbaar is, bijvoorbeeld door een invalidenparkeerkaart of een verklaring van je werkgever dat de auto onmisbaar is voor je werk. Motorvoertuigen worden dus ook meegerekend. Een brommer ouder dan 5 jaar wordt niet meegerekend. Als het geen motorvoertuig met een kenteken is, wordt het niet meegerekend, dus fietsen, al of niet elektrisch, blijven erbuiten. Kwijtschelding is mogelijk voor privé-personen en het privé-inkomen van ondernemers, dus de privé-belastingen van de ondernemer. Ondernemers kunnen voor hun bedrijf geen kwijtschelding aanvragen. Bij de aanvraag van privé-ondernemers duurt het een jaar voor er een beslissing komt. Over een aanvraag uit 2022 wordt pas in 2023 beslist.
Als je de aanslag al hebt betaald en toch kwijtschelding vraagt, dan moet dat binnen drie maanden gebeuren. Zo niet, dan heb je pech gehad, ook al voldoe je aan de normen, dan krijg je geen kwijtschelding. In de tijd van corona kon je ook per telefoon een aanvraag voor kwijtschelding doen, maar nu hebben ze dat afgeschaft. Je kunt kwijtschelding nu alleen per brief (formulier) of digitaal aanvragen. Er wordt altijd een ontvangstbevestiging verstuurd. Bij de aanvragen die handmatig worden verwerkt, vraagt men gegevens van de maand waarin je kwijtschelding hebt aangevraagd. Je hoeft alleen andere gegevens aan te leveren waarvan het inlichtingenbureau stelt dat ze boven de norm liggen. Zit je volgens het Inlichtingenbureau met je vermogen boven de grens, en met je inkomen niet, dan hoef je alleen je vermogensgegevens aan te leveren en je inkomen niet. Het Inlichtingenbureau vraagt gegevens aan het UWV, de Belastingdienst en het RWW. Er wordt gezegd dat tegenwoordig ‘autonomen’ in de publiciteit zijn. Dat zijn burgers die niets met de staat te maken willen hebben, geen belasting willen betalen, zich uitschrijven uit het bevolkingsregister, enzovoorts. De ambtenaren merkten gisteren op dat ze dat nooit tegenkomen.
Avondje uit
De tarieven voor de afvalstoffenheffing gaan omhoog tot 349 euro voor een alleenstaande en 455 euro voor een gezin. Ook het watergeld en de waterschapsbelasting gaan flink omhoog. De energietoeslag van vorig jaar wordt bij de bepaling van kwijtschelding buiten beschouwing gelaten. Voor kwijtschelding van waterschapsbelasting geldt wat betreft het Waternet dat kwijtschelding via de gemeente gaat. Dat doet Waternet niet zelf. Heb je kwijtschelding voor afvalstoffenheffing, dan krijg je automatisch ook kwijtschelding van waterschapslasten bij Waternet. Een uitzondering is Amsterdam Noord. Daar is het waterschap Hollands Noorder Kwartier en die handelen de kwijtscheldingsvraag zelf af. Er wordt geconstateerd dat het waterschap in Amsterdam Noord zijn zaakjes digitaal en qua automatisering niet op orde heeft. Daardoor kan het zijn dat burgers een hele poos geen watergeld en belasting betalen, en dan ineens een groot bedrag moeten gaan betalen. Bij mensen met lage inkomens levert dat problemen op. Dat waterschap heeft 2022 nu afgerond, maar met 2023 zijn ze dus nog volop bezig.
De inkomensvoorwaarden in Amsterdam zijn de bijstandsnorm plus huur en ziektekostenpremie minus toeslagen. Als je nou net over de grens heen gaat, bijvoorbeeld 10 euro, dan strijken de ambtenaren de hand over het hart en krijg je kwijtschelding. Maar hoewel wij daar tijdens de bijeenkomst wel naar vroegen, bestaat er geen exact bedrag waarmee je boven de norm mag zitten. Dat is niet wettelijk vastgelegd, dat hangt af van de hele berekening, zeiden de ambtenaren. Dus als je er bijvoorbeeld 50 euro boven zit, is het de moeite waard om een bezwaarschrift in te dienen als je geen kwijtschelding krijgt. Misschien is de ambtenaar in bezwaar coulanter. Wat je, naar ik heb begrepen, maandelijks hoger zit wordt teruggerekend naar een jaar, hoeveel het per jaar is. En daar wordt dan 80 procent van genomen. Het getal dat daar uitkomt is je reserve, maar nogmaals, als dat weinig is, ga dan in bezwaar. Hou er rekening mee dat stortingen op je rekening in de maand waarin je kwijtschelding aanvraagt, ook worden meegerekend. Dus heb je een avondje uit voorgeschoten en krijg je dat in die maand terug, dan ben je de pineut.
Schandpaal
Hierboven is opgemerkt dat de vermogensnorm in de wet sterk verbeterd is. Maar dat geldt niet voor andere dingen. Zo adviseert de rijksoverheid dat je als gemeente op 100 procent van de bijstandsnorm gaat zitten voor kwijtschelding, maar dat hoeven gemeenten niet te doen. Ze mogen er niet boven gaan zitten, bijvoorbeeld 120 procent van de bijstandsnorm, maar wel beneden die norm. In Amsterdam zijn ze op 100 procent gaan zitten, maar er zijn gemeenten die van de bevoegdheid gebruik maken om er beneden te gaan zitten. Dat doen ze in Rotterdam bijvoorbeeld. Daar gaan ze uit van 80 procent van de bijstandsnorm, dus iedereen die daar boven zit, krijgt geen kwijtschelding, dus alle bijstandsgerechtigden in Rotterdam niet, zeg maar. Wij adviseren de mensen die dit lezen om in hun gemeente na te gaan hoe het zit, en als de gemeente waar je woont beneden de 100 procent gaat zitten, die gemeente aan de schandpaal te nagelen!
Stel nu dat je aanvraag voor kwijtschelding is afgewezen, wat dan? Je kunt een betalingsregeling treffen om het bedrag in acht termijnen af te lossen. Maar denk je dat het niet lukt, dan kan het ook in twaalf maanden. Als je kwijtscheldingsverzoek is afgewezen, dan heb je tien dagen de tijd om in beroep te gaan. Lukt het niet om binnen tien dagen alle bewijsstukken te verzamelen, dan kun je binnen tien dagen een briefje sturen dat je in bezwaar gaat op nader aan te voeren gronden. Dan heb je wat meer tijd om alles te verzamelen. Het is een administratief beroep. Er is geen hoger beroep mogelijk, dus de gang naar de rechter is afgesloten. Vanaf 2027 gaat dat allemaal veranderen, dan is wel een verdere rechtsgang mogelijk. Maar het duurt nog lang voor het zover is.
Wajongers
Let op: als je bijstand hebt of een ander inkomen op bijstandsniveau, en je voldoet aan de vermogensnormen, dan heb je recht op kwijtschelding. Maar… zit je 100 euro beneden bijstandsniveau, dan heb je geen recht op kwijtschelding. Dat zit zo. De wetgever redeneert: iedereen heeft recht op het sociale minimum. Als je er beneden zit, kun je bijstand aanvragen. Voor kwijtschelding moet je je best doen om eerst op het sociale minimum te komen. Doe je dat niet, bijvoorbeeld omdat je maar 50 euro beneden bijstandsniveau zit en je tegen de bureaucratische procedures opziet, ja, zegt de wetgever, dan doe je niet je best om meer inkomen te verwerven om eventueel die belasting te kunnen betalen, en dan is het je eigen schuld dat je het niet kunt betalen en dan geven we je geen kwijtschelding.
Tot slot nog. Enige tijd geleden is het wettelijk minimumloon (wml) verhoogd en ook de uitkeringen. Toen kwamen ze er bij de Dienst Belastingen achter dat plotseling opvallend veel Wajongers, die voorgaande jaren wel kwijtschelding hadden, dat nu niet meer kregen. Men heeft het uitgezocht en het bleek dat de Wajong-uitkering na verhoging van het wml met 10 procent werd verhoogd en de bijstandsnorm met 7 procent. Daardoor kwamen die Wajongers boven de bijstandsnorm uit en hadden ze geen recht meer op kwijtschelding. De Dienst Belastingen heeft dat aangekaart, en ze hebben de mogelijkheid gekregen om voor de Wajongers een enigszins andere regeling door te voeren, zodat ze nog wel kwijtschelding kregen. Dit in afwachting van een definitieve regeling die in 2025 komt.
Piet van der Lende
Heb al jaren wayong, en de energietoeslag is een hassle.
Ook laatst voor het eerst een speciaal baantje gedaan aangemerkt voor wayongers via het uwv. Maar men wil dat ik lange dagen weer op mijn benen sta, dit hou ik geestelijk en lichamelijk niet vol.
Ook pikt het uwv & de belastingdienst 75% van mijn loon en zou ik waarschijnlijk alle toeslagen kwijtraken als ik dit een tijdje doe; dus het loont niet.
Het uwv belde me ooit en iemand vroeg of ik 2 keer 4 uur per week kon werken ?, ik antwoorde ja, waarop de mevrouw gelijk ophing.
Daarna kreeg ik een brief dat ik gekort werd, zonder enig zicht op werk !
Laatst sprak ik met enkele mensen van het europees parlement en die vertelde me dat ze bezig zijn met een ubi (unconditional basic income).
Ook zou minder werkdagen 6 uur x 4 dagen werken uitkomst bieden.
Vroeger werkte men met 100 mensen op het land om bijvoorbeeld bieten te oogsten, nu doet een boer en knecht dat en zo nodig huurt men wat goedkope migranten in om het geestendodende werk te doen..
Ik hoorde over veel mensen in amsterdam die een tijdelijk contract hadden, en zomaar op straat stonden zonder huis of niets, en philipijnse vrachtwagens chaffeurs die een paar honderd euro krijgen en in hun cabine moeten slapen: want ja de hollandse rechter vertelde doodleuk ze hebben een keuze op ander werk.
Slavernij afgeschaft ?, ik zie het elke week nog bij de albert heijn bij de kassa, de winkel die zeer zeker ook heeft gezord voor de crisis bij de boeren. Toen men wilde dat ze onder de marktprijs gingen produceren, wat dus niet de kwaliteit en leefbaarheid heeft bevorderd.
Vandaag bij de aldi een medewerker die waarschijnlijk ergens buiten het dorp moet gaan werken want zijn bedrijf wil uitbreiden: wat betekend dat hij waarschijnlijk 3x harder moet werken voor hetzelfde loon..
En er wordt zoveel weggegooid: men zou locale biologische producten kunnen stimuleren door belastingen te verlagen en lokale voedselbossen te bevorderen.
Groeten vanuit brabant.