Inspraakreactie in Leidse raadscommissie over het absurde “afbouwen” van Zwarte Piet-racisme

Vanavond sprak Doorbraak-activist Ioana Tudor bij de vergadering van de gemeenteraadscommissie Onderwijs en Samenleving in over het afbouwen van het Zwarte Piet-racisme in Leiden. Volgens het afbouwplan nemen aanstaande zaterdag tijdens de Leidse Sinterklaasintocht 50 procent Zwarte Pieten deel. De actiegroep No More Blackface Leiden, waar ook Doorbraak-activisten aan meedoen, levert al langere tijd kritiek op dat afbouwen en eist dat de Zwarte Piet-figuur onmiddellijk wordt afgeschaft. Want 50 procent Zwarte Pieten is nog steeds racisme. Tudor hield in het bijzijn van burgemeester Henri Lenferink een toespraak op rijm, in de geest van het Sinterklaasfeest. Hieronder de integrale tekst van haar toespraak, de video ervan met de reactie van de burgemeester, en een kort radio-interview met Sleutelstad.

Alleen SP-raadslid Ries van Walraven nam na afloop van de toespraak nog de moeite om de burgemeester een vraag te stellen. Wat zijn eigenlijk de kenmerken van een roetveegpiet, wilde ze weten. De burgemeester had geen helder antwoord op de vraag naar het uiterlijk van dergelijke Pieten. Roetveegpieten gebruiken “ander materiaal en zijn minder zwart”, zo wist hij alleen. Tijdens de intocht van vorig jaar bleek al dat er nauwelijks onderscheid was tussen de Zwarte Pieten en veel van de roetveegpieten, die in feite nog steeds een soort blackface-Pieten blijken te zijn.

Lenferink ging niet in op de inhoud van de inspraakreactie van Tudor dat 50 procent racisme nog steeds racisme is, waardoor hij zaterdag als burgemeester bij de intocht toch weer racisme gaat faciliteren. Wel vond hij dat ze het inspreken “charmant” had gedaan. Hij beperkte zich tot een zalvend standaardverhaal over “het afbouwproces”, waarbij hij volkomen in het midden liet waarom er nu eigenlijk afgebouwd zou moeten worden. De burgemeester benoemde het racistische karakter van de Zwarte Piet-figuur namelijk niet. En ook de zwarte mensen die het slachtoffer van dat racisme zijn, en bij wie de karikatuur veel pijn en woede oproept, kwamen in zijn verhaal niet voor. Die bleven, zoals zo vaak, ook bij hem weer onzichtbaar. Zijn zalvende woorden waren uitsluitend bedoeld voor de witte vrijwilligers, die zich jarenlang met hart en ziel zouden hebben ingezet om Zwarte Piet te spelen. Daar was met respect mee gesproken, en die bedoelen het goed, en sommigen gaan nu stoppen. Alleen in hun positie leefde hij zich in.

Niet alleen alle zwarte mensen, maar specifiek ook degenen die protesteren en feitelijk de drijvende kracht achter de veranderingen zijn, worden meestal uit de geschiedenis geschreven. Het strekt Lenferink tot eer dat hij in ieder geval credits gaf aan “de mensen achter de inspreekster” – wellicht was de naam No More Blackface Leiden te confronterend om hardop uit te spreken? – die hadden aangedrongen op een “concreet tijdpad” voor de veranderingen. “Daar hadden ze gelijk in”, erkende hij.

Harry Westerink

Beste commissie
Ik vraag jullie om permissie

Om mij keurig voor te stellen
“Ioana”
En jullie in rijm over een probleem te vertellen

Deze vorm van schrijven verraadt uiteraard
Om welk jaarlijks terugkerend issue dit gaat

Sinterklaas, 5 december, zwart verdriet
Blackface, racisme, Zwarte Piet

Ik wil het met jullie hebben over een begrip
Dat niet alleen in Leiden speelt, landelijk is het ook hip

Het is een term gebaseerd op absurdisme
´HET GELEIDELIJK AFBOUWEN VAN RACISME´!

Ik zit ermee in mijn maag
En op mijn lippen brandt de vraag

Zoiets heftigs, onrechtvaardigs en onwettigs als racisme
Kan je dat afbouwen, of is het voorstellen daarvan puur sadisme?

Witte mensen kunnen bedenken dat het wel kan
Het raakt hen niet persoonlijk, dus tijd voor een nieuw plan

We willen vandaag ook in uw leven
Het 50 procent verdriet meegeven

Burgemeester Lenferink
Meestal een stoere bink
U wordt plotseling opgenomen in het ziekenhuis
U heeft last van uw… ehm… uw kruis
Een duidelijk geval van nierstenen
De chirurg doet het goed en u heeft goeie genen
Hij verwijdert de helft van de stenen
Waarom kijkt u zo sip?
De helft ervan is nu toch uit uw lijf verdwenen?

Marc Gaulard, D66, stel u voor, er wordt ingebroken bij u thuis
Maar de helft van de spullen nemen ze niet mee, dat gespuis
Da’s toch hartstikke pluis?

Marleen Schreuder, meeuwen terroriseren deze stad
Afval door de Leidse straten, GroenLinks houdt daar niet van, u bent het zat
Dus heeft u gesprekken gehad
Met de wetenschappers van het Bio Science park
De oplossing is het kweken van een kleinere meeuw
Het is de ontdekking van de eeuw
Vier keer zo klein, dat het bestaat!
Maar ook vier keer minder afval op straat?

Alyssa Voorwald, VVD!
Op international coming out day
Ontbreken in de regenboogvlag de kleuren rood, geel en groen
Maar daar gaan we toch ook niet moeilijk over doen!

CDA, Julius Terpstra!
Slecht nieuws uit het land
Lege planken bij de voedselbank
Da´s niet goed, zeker niet plezant
Gelukkig zijn er nog wel kookboeken met plaatjes op de plank

Ja, lollige voorbeelden, en lachen kan geen kwaad
Maar het serieuze onderwerp waar het ons om gaat
Daarbij draait het om het geluk van zwarte mensen
En het verdrijven van neo-koloniale denkbeelden
Uit onze straten, op onze tv´s en in onze koppen
Koppen die we niet meer in het zand moeten verstoppen

Vijftig procent zwarte pieten is honderd procent racisme
En roetveegpieten die bijna volledig zwart geschminkt zijn, vragen om activisme
Beste raadsleden, tijd om je uit te spreken
Een inclusief feest mag in Leiden niet ontbreken
Sta op tegen het absurdisme
Sta op tegen Zwarte Piet en het geleidelijk afbouwen van racisme

Dank u wel

Ioana Tudor
No More Blackface Leiden