Rendementsdenken in het voortgezet onderwijs
Een van de instrumenten waarmee de overheid het rendementsdenken binnenbrengt in het voortgezet onderwijs is de Onderwijsinspectie. De exameneisen zijn de laatste jaren voor scholieren verzwaard. Zo is er een kernvakkenregeling gekomen, een 5,5-norm ingevoerd en zijn de toelaatbare verschillen tussen schoolcijfer en centraal-examencijfer verkleind. Binnenkort wordt daar een rekentoets aan toegevoegd. Scholen worden vervolgens beoordeeld op het halen van deze (en andere) normen en deze resultaten moeten worden gepubliceerd op de websites van de scholen en komen een keer per jaar in het geval van Amsterdam in de schoolbijlage van het Parool. Dit leidt tot steeds meer concurrentie tussen scholen op basis van deze cijfers, waarbij niet het belang van de leerling meer centraal staat, maar het halen van de normen zelf inmiddels tot doel is verheven. Uit onderzoek van de AOB is bovendien gebleken dat scholen die deze normen net wel of net niet gehaald hebben het inspectiebezoek vrezen en de directies van deze scholen proberen zich in te dekken tegen een slechte beoordeling door het creëren van allerlei papierwerk. In plaats van het besteden van de energie aan het geven van goed onderwijs gaat volgens het onderzoek veel tijd en energie verloren in dit papierwerk dat puur voor de inspectie gedaan wordt, waarvan het nut onduidelijk is. Het onderwijs op veel scholen wordt door de nadruk op de (examen)resultaten voorzichtiger en inhoudelijk beperkter: leerlingen krijgen minder snel het voordeel van de twijfel bij het bepalen van het niveau, omdat scholen zich geen “afstroom” van leerlingen naar een lager niveau kunnen veroorloven, en staat het onderwijs staat steeds vaker alleen nog maar in dienst van het halen van het eindexamen. In de ‘leerfabriek’ is er minder ruimte en tijd gekomen voor een eigen inbreng van docent en leerling in de les, doordat alle energie in het halen van het‘ kernprogramma’ gaat zitten. Zo raken docent en leerling vervreemd van hun eigen leerproces.
Joost Ploeger in Rendementsdenken in het voortgezet onderwijs (Imternationale Socialisten)