“Tijd voor rechtvaardigheid” van SP-leider blijkt niet te gelden voor vluchtelingen

“Het is tijd voor rechtvaardigheid”, aldus SP-leider Lilian Marijnissen in een toespraak die ze gisteren hield bij de opening van het nieuwe parlementaire jaar. Maar uit haar verhaal blijkt dat ze die “rechtvaardigheid” niet wil laten gelden voor vluchtelingen en migranten. Ze pleit namelijk voor “opvang in eigen regio”, waarmee ze het tegenhouden van vluchtelingen en het afbreken van het asielrecht in Europa legitimeert. Ze kiest positie tegen migranten en vluchtelingen en gaat vierkant achter de lijn van de regering staan. Haar toespraak is een voortzetting van de “eigen (lees: witte) arbeiders eerst”-retoriek die al jarenlang een van de pijlers is van de ideologie van de SP-top.

Ja, Marijnissen sprak weliswaar over “oneerlijke neo-liberale handelsverdragen waarmee multinationals een heel continent leegtrekken zonder een eerlijke prijs te willen betalen”. Alleen door die woorden onderscheidde haar verhaal over migratiebeheersing zich ideologisch nog van partijen als de VVD en de PVV. “Mensen gaan op zoek naar een betere toekomst. En wie kan ze dat kwalijk nemen?”, zei ze ook nog. Maar verder dan deze lippendienst ging haar begrip niet voor mensen die op de vlucht zijn voor de armoede die het gevolg is van die “oneerlijke verdragen”, van kapitalisme en kolonialisme. Slechts een paar alinea’s verder merkte ze op: “En we zullen ook duidelijk moeten zijn. Mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, geweld of onderdrukking zullen we opvangen. En Nederland moet dan haar eerlijke deel nemen. Maar voor mensen die onze kant op komen met puur een economisch motief is hier geen toekomst.” Oftewel, volgens de SP-leider: het is rechtvaardig om de internationale verhoudingen te willen veranderen, maar het is ook rechtvaardig om vluchtelingen en migranten die de dupe zijn van die verhoudingen, zoveel mogelijk tegen te werken in hun pogingen om elders in de wereld een betere toekomst op te bouwen.

Nationalistisch sausje

Als het gaat om de strijd voor rechtvaardigheid voor niet-witte mensen, dan moet je niet bij de SP-top zijn, zo blijkt maar weer. Dat is niets nieuws. Vanaf de door en door racistische brochure “Gastarbeid en kapitaal” uit 1983 heeft de SP altijd de houding gehad dat de multiculturele samenleving vooral ellende oplevert, met name voor de witte Nederlandse arbeider. De SP liep als een van de eerste partijen voorop met integratie-eisen aan migranten en vluchtelingen, en was er als de kippen bij om te stellen dat het integratiebeleid “onvoldoende geslaagd” zou zijn. In 2002 werd na een motie van vader Jan Marijnissen een commissie ingesteld die onderzoek deed naar de “integratie van minderheden in de samenleving”. Die commissie, overigens onder leiding van de nu onder vuur liggende VVD-er Stef “ik ken geen vreedzame multiculturele samenlevingen” Blok, stelde in 2004 vast dat de integratie “geheel of gedeeltelijk is geslaagd”. Jan Marijnissen pleitte al voor “opvang in eigen regio” in het SP-actieprogramma 2003-2007 “Eerste weg links”, dat verder bol stond van stellingnamen tegen vluchtelingen, migranten en meer in het algemeen niet-witte Nederlanders. Die stellingnamen zijn door dochter Lilian naadloos overgenomen.

Alleen de tegenstelling arbeid-kapitaal is voor de SP belangrijk, maar dan wel met een eng nationalistisch sausje erover gegoten. Echt socialisme veronderstelt internationalisme – of beter: anti-nationalisme -, maar dat is bij de SP-top totaal afwezig. Op deze nationalistische houding en op de uiterst beperkende kijk op de arbeidersklasse (wit, in Nederland) is binnen de SP door flink wat leden al vaker stevige kritiek gekomen. Maar dat lijkt bij de partijtop aan dovemansoren gericht.

Afschuwelijke kampen

Marijnissen spreekt haar zorgen uit over het gruwelijke aantal doden dat de Middellandse Zee-route eist, net als zoveel andere politici links en rechts. Maar natuurlijk zwijgt ook zij in alle talen over de verantwoordelijkheid van Europa voor deze doden. Door de steeds strenger wordende politiek van migratiebeheersing zijn minder gevaarlijkere reisroutes afgesneden en de overgebleven routes steeds gevaarlijker geworden. De SP heeft de fundamenten van die politiek altijd omarmd en doet dat met het pleidooi van Marijnissen nog eens dunnetjes over.

De SP-leider doet alsof de vluchtelingen het probleem vormen. Zij stappen immers zelf in gammele bootjes. Voor hun eigen bestwil moeten ze worden tegengehouden. Ze moeten als het ware worden beschermd tegen zichzelf. Het is een smerige truc van politici om de ellende die dankzij hun eigen beleid over vluchtelingen en migranten wordt uitgestort, aan te grijpen om nog meer repressie op hen los te laten. Daarbij is het tekenend dat Marijnissen verzuimt om te benoemen dat het bij de “opvang in eigen regio” gaat om afschuwelijke kampen, overvolle plekken waar kinderen en volwassenen onder mensonterende omstandigheden moeten zien te overleven. Er is daar een groot gebrek aan basisvoorzieningen en goede gezondheidszorg. En in de kampen komt veel seksueel en ander geweld voor. De vluchtelingen hebben vaak geen zicht op een uitweg, ook omdat de Europese landen weigeren om zelfs maar aan de minimale quota van op te nemen vluchtelingen te voldoen. Door deze “opvang” in kampen als “oplossing” te presenteren ontkent Marijnissen de ellende die migratiebeheersing altijd met zich meebrengt.

Bevolkingspolitiek

Nee, Lilian, migratiebeheersing is niet rechtvaardig en al helemaal niet links. Migratiebeheersing betekent steeds verder opgevoerde militaire grensbewaking, steeds verdere uitsluiting van geïllegaliseerden in Europese landen, meer razzia’s om hen op te sporen en op te pakken, uitzetgevangenissen waar onschuldige mensen maanden en soms jaren in worden opgesloten, gewelddadige deportaties richting oorlog, marteling of de dood, kortom: heel veel narigheid. Rijken en hoogopgeleiden uit andere landen zijn daarentegen wel welkom, omdat ze “goed zijn voor de economie”. Het propageren van zo’n selectiepolitiek heeft niets met links te maken. Dat is rechts.

Oorlog, geweld, armoede, het loopt in elkaar over en het zijn allemaal geldige redenen om te vluchten. De tegenstelling tussen de politieke en de economische vluchteling is een schijnbare. Maar het is deze schijnbare tegenstelling die wordt gebruikt om bevolkingspolitiek te rechtvaardigen. De politiek van de “nuttigen”, de “bruikbaren”. Per politieke partij is de invulling van wie tot die groep behoort misschien anders, maar uiteindelijk gaat het er bij die partijen altijd om dat de vrijheid van beweging (wel een links verhaal) voor een groot deel van de mensheid moet worden beperkt. Daarbij wordt het toelaten van enkele vluchtelingen als schaamlapje gebruikt om de rest keihard buiten te sluiten.

Het is bijzonder treurig dat Marijnissen stelt dat migratiebeheersing “rechtvaardiger is voor mensen hier en daar”. Dat migratiebeheersing “grondoorzaken” zou bestrijden. Gaan die “oneerlijke handelsverdragen” die zij zelf als oorzaak noemde dan opeens in lucht op als mensen nog meer worden tegengehouden? En hoe kunnen “dodentochten” overbodig worden gemaakt als er nog meer repressie wordt ingezet om mensen ervan te weerhouden om Europa te bereiken? Die repressie zal alleen bewerkstelligen dat de vluchttochten nog dodelijker worden. Ronduit lachwekkend is de claim van de SP-leider dat migratiebeheersing zich “verzet tegen verdeel- en heerspolitiek”. Het is er juist een integraal onderdeel van! Migratiebeheersing kan dus allerminst worden gebaseerd op “menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit”, zoals Marijnissen wel beweert in haar toespraak. Het is dieptriest dat de SP-leider deze woorden gebruikt om er een politiek van keiharde uitsluiting mee te rechtvaardigen.

Het verplaatsen van de asielprocedure naar buiten de EU is niets anders dan een verdere poging om de vluchtelingen, en daarmee de ellende, uit ons gezichtsveld te plaatsen. Het is een verdere stap in de afschaffing van het asielrecht in Europa. Marijnissen bestempelt de vluchtelingen tot probleem, maar levert geen kritiek op de keiharde Fort Europa-politiek. Ze problematiseert de EU-landen die “hopeloos zijn verdeeld”, maar verzuimt te melden dat die landen het eens zijn over het fundament van het beleid: zoveel mogelijk vluchtelingen buiten het Europese continent houden, zodat hun overlevingsstrijd alleen nog gaat plaatsvinden in Afrika en het Midden-Oosten, in plaats van in Europa. Maar migranten en vluchtelingen zullen blijven komen, hoe hoog de hekken ook zijn. Een echt links verhaal zou daarover gaan, en zou erkennen dat al die mensen ook recht hebben op een stuk van de taart, of ze nu “nuttig” zijn voor de economie of niet.

Harry Westerink
Mariët van Bommel