Wat er mis is met de tendentieuze ondergangsprofetie van Jan van de Beek

De absurditeit van wat Van de Beek probeert te doen wordt duidelijk als je het omdraait: had iemand in 1937 – met de kennis van destijds en de technologie van nu – een demografisch model kunnen maken dat ons sociaal-culturele landschap in 2018 zou kunnen voorspellen? Zelfs zonder oorlog, holocaust en post-koloniale migratie was dat de facto onbegonnen werk geweest. Voor 1856 en 1937 geldt hoegenaamd hetzelfde. In de tweede alinea doet Van de Beek er nog een schepje bovenop als hij uitlegt wat hij zoal aan variabelen in het model stopt: “Daaruit blijkt dat van de jonge Turken en Marokkanen zo’n tien, elf procent – heel weinig dus – zich primair identificeert als Nederlander. Voor Surinamers en Antillianen liggen die cijfers veel hoger: de helft tot tweederde. Ik heb bovendien gekeken naar het aantal gemengde huwelijken.” Gaan we voor het gemak even voorbij aan het punt dat ‘zich identificeren als Nederlander’ sociaal-cultureel gezien vaag omschreven en matig indicatief is: Van de Beek neemt deze gegevens dus als constanten mee in zijn model: culturele patronen die je nu kan meten, zijn indicatief voor de rest van deze eeuw. Wolla, Jimmy. Stel je voor dat iemand in 1937 had uitgerekend hoe de demografische verhouding tussen protestanten en katholieke zich zou ontwikkelen tot en met de vroege eenentwintigste eeuw, niet gehinderd door enige kennis van de massale ontkerkelijking die na de oorlog zou optreden! Voor gemengde huwelijken geldt hetzelfde: het is onmogelijk te voorspellen hoe de generatie die nu kleutert zal gaan huwen – en Van de Beek bakt een model dat aannames doet over huwelijkspatronen van de kinderen van onze kleuters. Mijn grootmoeder groeide op in een protestants gezin en trouwde in 1939 met een katholieke man – dat is destijds niet onopgemerkt voorbijgegaan – maar die dingen veranderen, en ze doen dat op een manier die niet te voorspellen is, en niet te vangen in wiskundige modellen.

Miko Flohr in Wat er mis is met de tendentieuze ondergangsprofetie van Jan van de Beek (Mikoflohr.org)