Is Zwarte Piet de “El Negro” van Nederland?

Frank Westerman staat in 1983 plotseling oog in oog met El Negro, “de opgezette neger van Banyoles’, zeg maar, de “huisneger” van Spanje (…) De gemeenteraad weigert eensgezind om hem weg te halen. “El Negro is ons eigendom”, zegt een gemeentewoordvoerder. “Hij is onze zaak, en daar heeft niemand zich mee te bemoeien.” Bouwvakkers dragen t-shirts met het opschrift “Handen af van El Negro”. Nette heren prikken El Negro-speldjes op de revers. “In Barcelona versierde een van de bekendste banketbakkers zijn paasetalage met een vijf kilo wegende El Negro van chocola, waarna al gauw ook doosjes met El Negro-bonbons in Catalonië hun intrede deden.” De bevolking van Banyoles gaat zo ver dat ze zich tijdens carnaval 1992 uitdost in stereotype “negervermommingen, met raffiarokjes, botjes in de haren en zwartgeschminkte gezichten. Met de boodschap op de meegevoerde ballonnen: HIJ BLIJFT!” Ook burgemeester Joan Salana wil El Negro niet uit het museum weghalen. Arcelin spant in 1997 een rechtszaak aan tegen de gemeente Banyoles. Een honderdtal inwoners van het stadje verschijnen tijdens het carnaval van 1997 opnieuw als “negerkarikaturen”. De publiciteitsgolf die ze daarmee op gang brengen keert zich tegen hen. Wat steeds terugkomt in de inhoud van lezersbrieven over deze kwestie: “We mogen El Negro niet opgeven, want anders kan iedereen wel gaan bepalen wat we moeten doen en laten.” Er zijn El Negro speldjes te koop en een restaurant lokt bezoekers met een replica van El Negro. Op het laatst, toen ze hem zouden weghalen, deelt een ploegje ultra-nationalisten pamfletten rond “met de strekking: Als El Negro eruit moet, dan alle negers!” El Negro was een mascotte geworden.

Usha Marhé in Is Zwarte Piet de ‘El Negro’ van Nederland? (Waterkant)