Zwarte Piet weg uit Leiden: een overwinning voor anti-racisme activisten!

Woensdag werd bekend dat de Sinterklaasintocht in Leiden gaat overstappen naar “roetveegpieten”. Dit jaar zal vijftig procent van de pieten nog zwart zijn, en volgend jaar zijn alle Zwarte Pieten weg. Een overwinning voor de voornamelijk zwarte activisten die de afgelopen decennia overal in het land hebben gestreden tegen Zwarte Piet, en natuurlijk ook voor de activisten die de afgelopen jaren specifiek in Leiden actie voerden. Na steden als Amsterdam en Meppel wordt nu dus ook de Leidse intocht helemaal blackface-vrij. Dat laat zien dat protest werkt, want juist ook in deze drie steden zijn de afgelopen jaren demonstraties georganiseerd.

In Leiden werden die protesten de afgelopen jaren georganiseerd door No More Blackface Leiden, waar ook Doorbraak bij betrokken is. Bij de intocht in 2016 vond onder dreiging van neo-nazi’s een succesvolle demonstratie plaats. In 2017 volgden een brief aan het gemeentebestuur, een rap van de Sint voor wethouder Strijk, een inspraakreactie in de gemeenteraad en diverse spandoekacties voor en tijdens de intocht.

Burgemeester Henri Lenferink en Centrummanager Hans Genotte doen het bijna voorkomen alsof ze zelf hebben bedacht dat het Sinterklaasfeest een feest voor iedereen moet worden. Maar het is duidelijk dat er zonder die decennialange strijd van zwarte mensen tegen Zwarte Piet, zonder de hernieuwde golf van protesten van de afgelopen jaren, en zonder de druk van lokale anti-racisme activisten geen steek veranderd zou zijn aan de racistische traditie. Door zwarte activisten niet te noemen, weg te gummen, en zichzelf als ‘initiatiefnemers’ centraal te zetten bij de afschaffing, zijn de witte hotemetoten al meteen begonnen met het herschrijven van de geschiedenis in hun voordeel. Over een paar jaar zal het verhaal rondgaan dat ze altijd allemaal al tegen blackface waren.

Kanttekening

Helaas zullen Leidenaren dit jaar bij de intocht dus nog wel geconfronteerd worden met een flinke club blackface-figuren. Het is schandalig dat men in het kader van het polderen doodleuk kan besluiten om toch nog maar een jaartje racisme te accepteren. Racisme is een misdaad, en dient daarom per direct afgeschaft te worden en niet langzaam afgebouwd.

Daarnaast zijn er vraagtekens te plaatsen bij de vervanger van Zwarte Piet, de roetveegpiet. Ook vorig jaar waren er al enkele roetveegpieten bij de intocht, die helaas nog verdacht veel leken op traditionele Zwarte Pieten. Hun gezichten waren nog bijna helemaal donker geschminkt, en zagen er hoogstens een beetje smoezelig uit. Ze waren, vooral van een afstandje, nauwelijks te onderscheiden van de voluit blackface-pieten.

Bovendien droegen die roetveegpieten ook nog ‘gewoon’ afropruiken. Als de organisatie van de intocht serieus aan de kritiek van anti-racisme activisten tegemoet wil komen, en serieus werk wil maken van “een feest voor alle kinderen”, zoals ze zelf zeggen, dan zal er dus meer moeten gebeuren. Dan moeten alle referenties naar de tot slaaf gemaakte mensen van Afrikaanse afkomst verdwijnen, en dus ook de afropruiken en de pagepakjes. In Amsterdam is bijvoorbeeld gekozen voor een nieuwe figuur bij de intocht, een Spaanse edelman, en daarmee zijn alle raciale kenmerken verdwenen. Leidse anti-racisme activisten zullen druk blijven uitoefenen om ervoor te zorgen dat de afschaffing van Zwarte Piet ook een daadwerkelijke verandering zal zijn. Daarover later meer.

Pietofielen

Op Facebook kondigde een aantal Zwarte Piet-spelers al aan dat ze willen vertrekken naar andere gemeenten om daar aan de intocht te gaan meedoen. Het is fijn dat we die pietofielen niet meer in Leiden zullen zien, maar nog beter zou het zijn als ze nergens meer met hun geblackfacete hoofden terecht kunnen. Hopelijk wordt de strijd op zoveel mogelijk plekken doorgezet, zodat Zwarte Piet definitief verdwijnt naar de afvalbelt van de geschiedenis.

Joris Hanse