26 januari, Amsterdam: actie tegen verheerlijking van koloniale zeeschurk Michiel de Ruyter in propagandafilm

Michiel de Rover.
Michiel de Rover.

Op 26 januari organiseert de onlangs opgerichte actiegroep Michiel de Rover bij het Scheepvaartmuseum in Amsterdam een protest tegen de koloniale en nationalistische propagandafilm “Michiel de Ruyter”. Die avond vindt in dat museum de wereldpremière van de film plaats, in het bijzijn van een heleboel genodigden. De actiegroep verzet zich tegen verheerlijking van De Ruyter, die de beschermheer was van de Nederlandse slavenhandel, en tegen de koloniale geschiedvervalsing die daarmee gepaard gaat. “Niet deze zeventiende eeuwse zeeschurk is een held, maar juist vrijheidsstrijders als Boni, Tula en andere tot slaaf gemaakten die zich door de eeuwen heen hebben verzet tegen koloniale overheersing en onderdrukking”, aldus de actiegroep, waaraan ook Doorbraak deelneemt.

Protestactie
Maandag 26 januari
Vanaf 19:00 uur
Rapenburgersluis-brug
(100 meter van het Scheepvaartmuseum)
Prins Hendrikkade, Amsterdam
Facebook event

De vele genodigden zullen per boot via de achteringang het Scheepvaartmuseum binnenkomen. Na het begin van de film om 20:15 uur verplaatst de actie zich naar de vooringang van het museum. Door middel van lawaai en andere middelen gaan de activisten hun ongenoegen laten blijken over de verering van De Ruyter en over het nationalistische feestje rond de wereldpremière van de film. “Eer niet De Ruyter, maar het verzet tegen de slavernij!΅, “Weg met de VOC-mentaliteit!” en “Stop het verheerlijken van racisme en kolonialisme!” zijn enkele van de leuzen van de actiegroep. In 2007, toen De Ruyter het hele jaar door uitgebreid werd herdacht, voerde Doorbraak al eens actie tegen dit soort heldenverering.

Uit de actie-oproep: “De actiegroep Michiel de Rover protesteert tegen de koloniale geschiedvervalsing die om De Ruyter heen hangt. Net als met de propaganda over de zeeschurk in vroeger tijden, wordt ook nu weer, ditmaal via een film, verzwegen dat De Ruyter de militaire beschermheer van de Nederlandse slavernij is geweest. In 1665 heroverde hij na strijd tegen de Engelse koloniale concurrenten in West-Afrika slavenfort Gorée en beschermde hij slavenfort Elmina, waardoor hij de Nederlandse slavenhandel veilig stelde. Dat moet niet worden geëerd, maar juist verafschuwd.

Ook zullen we aanklagen dat in het water bij het Scheepvaartmuseum het hele jaar door het VOC-schip De Amsterdam als een soort pronkstuk wordt tentoongesteld, alsof koloniale overheersing en onderdrukking een leuk tafereeltje is om naar te kijken. Het schip dient op 26 januari als decor en uithangbord bij een sjiek feestje ter ere van een zeeschurk. Verder zullen we onze ergernis laten blijken over de kwalijke rol van het Scheepvaartmuseum bij de heldenverering, die voor de wereldpremière binnen in het museum zelfs een speciale high tech-bioscoop heeft laten bouwen en zich medeplichtig maakt aan het ophemelen van kolonialisme en nationalisme. Bovendien zet het Scheepvaartmuseum De Ruyter de komende maanden nog eens extra in het zonnetje via exposities, rondleidingen en stadswandelingen.”

Daar gaat het om de 26e in Amsterdam!
Daar gaat het om de 26e in Amsterdam!

Achtergronden

De actiegroep gaat vervolgens dieper in op de hoofdpersoon van de film. “De Ruyter was een kaper in staatsdienst en een loopjongen van de Nederlandse koloniale machthebbers. Tijdgenoten gaven hem de bijnaam De Ruyter. ‘Ruyter’ is een oud-Nederlands woord voor ‘rover’, ‘kaper’ of ‘landloper’ en had aanvankelijk een negatieve betekenis. In het bijzonder ging het bij ‘ruyters’ om vrijbuiters die vroeger door steden of landsheren in dienst werden genomen voor het doen van invallen en strooptochten op vijandelijk gebied. Die typering is bijzonder van toepassing op De Ruyter. Daarom hebben we onszelf actiegroep Michiel de Rover genoemd.

Zoals Piet Hein de zilvervloot niet heeft ‘gewonnen’ maar gestolen, zo beroofde De Ruyter in opdracht van de machthebbers andere Europese naties die concurrenten vormden in de strijd om de wereldwijde koloniale hegemonie. De Ruyter droeg met zijn militaire acties tegen de Engelsen en Fransen eraan bij dat de Nederlandse kolonisatoren talloze Afrikanen konden ontvoeren, van hun vrijheid konden beroven, tot slaaf konden maken en aan de dwangarbeid konden zetten in plantagewerkkampen. Mede door de inbreng van De Ruyter groeide Nederland uit tot ‘roofstaat aan de Noordzee’, zoals de schrijver Multatuli het in de negentiende eeuw verwoordde.”

Beeldvorming

De actiegroep legt verder uit hoe de beeldvorming rond De Ruyter bijdraagt aan versterking van het Nederlandse nationalisme. “Zeker al sinds de negentiende eeuw speelt de glorierijke beeldvorming rond De Ruyter een belangrijke rol bij het opkrikken en uitdragen van Nederlands nationalisme en een veronderstelde Nederlandse identiteit met bijbehorende normen en waarden. Het juichverhaal over De Ruyter waarmee veel generaties zijn opgevoed, vertelt vooral veel over het protserige en zelfgenoegzame Nederlandse zelfbeeld. Al eeuwenlang wordt er een Hollandse volksaard geconstrueerd en op hem geprojecteerd. De Ruyter zou bescheiden zijn geweest, zuinig, plichtsgetrouw, opofferingsgezind, moedig, vaderlandslievend, godsvruchtig, verdraagzaam, volhardend, en streng maar rechtvaardig. Hij was als zoon van een bierdrager van eenvoudige komaf en wist zich op te werken van bootmansjongen tot admiraal. Hij stond bekend als een driftkop en branieschopper, maar zou later toch nog goed terecht zijn gekomen door zich dienstbaar op te stellen tegenover zijn meerderen en als een ‘grootvader’ te zorgen voor zijn ondergeschikten. Als je maar je best doet en braaf blijft, dan slaag je uiteindelijk wel in het leven, aldus de boodschap van de machthebbers aan armen, onaangepasten en opstandigen. Wij hebben maling aan die boodschap en kiezen voor verzet tegen de heersende maatschappelijke verhoudingen. We strijden voor een vrije en solidaire samenleving, dus zonder racisme, seksisme en kapitalisme.

Het steeds opnieuw verheerlijken van zeeschurken die in de zogenaamde Gouden Eeuw door verovering, plundering, roof, slavernij, dwangarbeid en genocide de belangen dienden van de toenmalige koloniale wereldmacht Nederland, komt onze neus uit. Het steeds weer opdringen van het nationalistische rolmodel van De Ruyter aan iedereen die in Nederland leeft, vormt een belediging voor de nazaten van tot slaaf gemaakten en voor allen die zich verzetten tegen racisme en kolonialisme. De actiegroep Michiel de Rover wijst verering van De Ruyter af en kiest voor andere helden, voor vrijheidsstrijders als Boni, Tula en andere tot slaaf gemaakten die in opstand kwamen tegen het gruwelijke regime van terreur waarmee de Nederlandse kolonisatoren hun leven tot een hel maakte.”

Harry Westerink