Nooit lichtzinnig over politiegeweld denken

Actiebord bij het protest op 3 november 2021 tegen het politiegeweld op de Erasmusbrug.

De Groene Amsterdammer publiceerde een zéér lezenswaardig en uitgebreid artikel over hoe het demonstratierecht in Nederland steeds verder wordt beperkt. Het stuk is gebaseerd op grondig onderzoek in samenwerking met Investico.

Naar aanleiding van dit stuk heb ik twee gedachten/kanttekeningen. Ten eerste, in dit stuk wordt de nadruk sterk gelegd op de coronapandemie (en de protesten die tijdens de pandemie plaatsvonden) als kantelpunt. Dat is zeker niet helemaal onterecht, want de geweldsbereidheid bij de politie lijkt sindsdien flink toegenomen. Maar bestuurlijk gezien is hier sprake van een meer structurele tendens.

Al in 2018 publiceerde de Nationale Ombudsman een rapport waarin geconcludeerd werd dat “burgemeesters en politie het demonstratierecht niet altijd voldoende waarborgen” en dat het demonstratierecht onder druk komt te staan. Misschien dat het gebruik van repressief overheidsgeweld sinds de coronaprotesten verder genormaliseerd is, maar deze ontwikkeling staat dus niet op zich.

Ten tweede, juist wat dat laatste punt betreft zie je dus hoe gevaarlijk het is om gewelddadig politie-optreden te bagatelliseren of zelfs aan te moedigen, wanneer het eens een keer iemand anders treft. Ik heb de laatste jaren veel zelfverklaard ‘progressieve’ mensen zich op sociale media zien verkneukelden over politiegeweld tegen “coronawappies” of boerenprotesten (mensen verklaarden #teamwaterkanon te zijn, en dat soort onzin).

Hoe weinig sympathie ik zelf ook heb met deze bewegingen, het normaliseren van politiegeweld (in het algemeen, maar in het bijzonder ook tegen demonstraties) is altijd gevaarlijk en draagt bij aan de structurele criminalisering van protest en ongehoorzaamheid. Een goede reden dus om nooit lichtzinnig over politiegeweld te denken/spreken.

Mathijs van de Sande

(Verscheen eerder als draadje op Todon.)