Ook de media storten zich op Lupi Coffee-schandaal
De afgelopen weken hebben voormalige medewerkers van café Lupi Coffee verschillende keren geflyerd bij vestigingen van de miniketen in Leiden en Den Haag. Hun strijd tegen de schandalige uitbuiting en werkomstandigheden bij het bedrijf van Hossein Akef, en voor uitbetaling van achtergehouden loon en onterecht ingehouden ‘cursus’-kosten, wordt gesteund door de van onderop vakbond Horeca United, en een groeiende reeks andere organisaties, waaronder Doorbraak. Inmiddels zijn ook de media aandacht gaan geven aan de campagne, zijn er na Den Haag ook in Leiden raadsvragen over gesteld, en is er op 27 augustus een grotere actie gepland in Den Haag.
Donderdag kopte het Leidsch Dagblad (LD, betaalmuur) “Opgestapte barista’s in opstand tegen ’uitbuiting’ door Lupi Coffee Leiden: ’Verplichte cursus van 290 euro’”. Aan het woord daarin komt Lisa Dalchow van Horeca United die vertelt waarom de bond geen aangifte doet of naar de rechter stapt. “Dat duurt lang of er wordt vaak niets aan gedaan. Wij voeren actie tegen uitbuiting door kleine zaken, waar een vakbond als de FNV meer voor cao’s gaat.”
Het is belangrijk dat er nu direct een halt wordt toegeroepen aan de keiharde uitbuiting en werkomstandigheden bij Lupi Coffee, want eigenaar Hossein Akef vertelde eerder in het LD dat hij eind dit jaar zeker twintig vestigingen in het hele land wil hebben. Hij kwam toen ook met een heel verhaal over hoe hij als Iraanse vluchteling dertien tot veertien uur per week werkt, zeven dagen per week, “want twee goedlopende zaken worden je niet zomaar gegeven”. Dat hij rijk wordt via uitbuiting van zijn personeel vertelde hij er destijds niet bij.
Dalchow in de krant: “Voordat de werknemers van Lupi als barista aan de slag mogen, moeten ze eerst een verplichte cursus afronden. Die cursus kost ze 290 euro voor de eerste dag. Personeel een opleiding laten volgen die ze zelf moeten betalen, is illegaal. Na de opleiding krijgen ze een contract voorgelegd met allerlei illegale bepalingen, dat ze meteen moeten ondertekenen. Als ze eenmaal aan het werk zijn, moeten ze tien uur per dag werken zonder pauze, terwijl ze maar voor acht uur worden betaald. Op hun loonstrook wordt wel een uur pauze ingehouden. Het uurloon ligt onder het minimumloon van de cao Horeca. Bij sommige barista’s was dat 59 cent per uur, maar het was ook wel eens twee euro per uur. Personeel staat vaak alleen in de zaak en moet om 18:00 uur uitklokken. Daarna moeten ze de winkel schoonmaken in hun eigen tijd. Toen sommige barista’s ontslag namen, werd er 290 en zelfs 580 euro van hun laatste loonbetaling ingehouden ‘voor de cursus’.”
De voormalige personeelsleden hebben samen met Horeca United eerst een aangetekende brief gestuurd met daarin een ultimatum, en omdat Akef daarop niet reageerde, zijn ze de campagne begonnen. “Onze actie gaat zeker slagen”, zegt Dalchow, “want als we een uurtje voor de zaak staan te flyeren, gaat er niemand naar binnen. Ook zijn veel mensen het met ons eens. Het nieuws verspreidt zich snel.”
In een verder nietszeggende reactie aan de krant noemde Akef Horeca United een “spookorganisatie” die de “correcte en officiële weg” niet zou willen bewandelen en “wettelijk incorrect” te werk zou gaan. “Wij hebben een advocaat ingeschakeld, aangifte tegen hen en de spookorganisatie gedaan en zullen hen dagvaarden voor smaad en laster.” Deze reactie laat vooral zien hoe “comfortabel horecabazen zich voelen bij het schenden van arbeidsrechten”, aldus Dalchow.
Algemeen Dagblad
Een dag later publiceerde het Algemeen Dagblad (AD, betaalmuur) het artikel “Onderbetaald, geen pauze en poepen in een zak: oud-werknemers koffiezaak in opstand” dat verder ingaat op de intimidaties door Akef. Hij verspreidde op 15 juli een boel posters bij het huis van het actievoerende voormalig personeelslid Defne Eraksoy met daarop haar foto, naam en adres en een seksistische tekst. “Ik wist meteen wie erachter zat”, zegt de Turkse studente tegen het AD. Op camerabeelden van een buurtbewoner is een stevig gebouwde man met een baard, pet en donkere kleding te zien die met een pak posters door de straat loopt.
“Toen ik bij de politie kwam, bleek hij al aangifte tegen mij te hebben gedaan voor de demonstratie’”, zegt Eraksoy. “Ze zeiden dat ik het maar beter kon laten als hij verder niks meer deed. Ik wil ook niet te veel problemen, ik ben geen EU-burger en bij juridische problemen kan mijn visum ingetrokken worden. Wij willen gewoon het geld terug waar we recht op hebben.”
Toen ze destijds aan de slag ging bij Lupi, moest ze eerst verplicht een ‘cursus’ doen. Eraksoy: ”Ik moest uit eigen zak 290 euro betalen, voordat ik überhaupt een contract kreeg. Ik vond het raar, maar ik wist niet wat de regels hier waren en dacht: misschien heb ik er wel iets aan voor op mijn cv. Het bleek geen officiële cursus. Ik heb in de Lupi-zaak zelf zes uur lang koffie gezet en het koffieapparaat moeten schoonmaken.” Ze moest daarna hele dagen in haar eentje in de zaak werken en kon geen pauze nemen. Ze vroeg aan Akef hoe dat kon en die zei daarop dat ze “niet genoeg winst maakte om een tweede werknemer aan te nemen. Ik was niet eens leidinggevende en hij verweet mij te weinig winst!”
Voormalig medewerker Theordore uit Griekenland vindt het onzin dat hij de verplichte ‘cursus’ moest doen, want hij werkt al acht jaar in de horeca. Hij vertelt aan het AD: “De wc deed het niet, stond op een briefje vanuit het management, er werd tegen me gezegd dat ik voor een grote behoefte bij een café ernaast terecht kon, dat stond zelfs in de huisregels. Maar daar wisten ze van niks. Uiteindelijk moest ik andere manieren vinden, ik heb meerdere keren in een plastic zak moeten poepen. Toen ik de eigenaar daar op aansprak, zei hij dat de wc het gewoon deed. Ik had het al die tijd voor niks zo gedaan, niemand nam de moeite me dat te vertellen.” Er was meer: “Diensten van tien uur, onbetaald openen en sluiten. Ik mocht niet eens zitten en ik kreeg niks te eten. Ik ben gestopt zodra ik iets anders vond, maar ik krijg nog zo’n 1.500 euro van hem.”
FNV en SP Leiden
In reactie aan de krant stelt de vakbond FNV zich helaas bijzonder onsolidair op: “Zij hanteren een werkwijze die niet in lijn is met de onze. Horeca United is geen vereniging, heeft geen juridische dienst en is geen betrokken vakbond volgens de Wet CAO. FNV Horeca kiest altijd eerst voor de dialoog en zal juridische zaken, indien nodig, ook altijd juridisch afdwingen.”
Gelukkig staan de Haagse Stadspartij en de SP in Den Haag en Leiden daar anders in. Donderdag stelde SP Leiden deze raadsvragen. “Heeft het college kennis genomen van het meegestuurde artikel? Kan zij op de situatie reageren? Kan het college aangeven of er cijfers zijn over uitbuiting in de Leidse horecasector? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waar kunnen we die terugvinden? Waar kunnen medewerkers die door hun werkgever uitgebuit worden terecht? Vindt het college dit voldoende, of ziet zij mogelijkheden tot verbetering voor het gelijkwaardig maken van de verhouding tussen werknemer en werkgever? Kan het college aangeven of de flyerende vakbondsleden welkom zijn te flyeren voor de betreffende zaak in Leiden? Zo nee, waarom niet? Wordt er in Leiden gehandhaafd en gecontroleerd op mogelijke uitbuiting van medewerkers? Wordt bijvoorbeeld gekeken of medewerkers wel in dienst zijn, en of zij niet illegaal in dienst zijn? Is het college bereid om te onderzoeken of er sprake is van uitbuiting van medewerkers bij de betreffende horecazaak en de raad te informeren over de voortgang en de resultaten? Mocht er sprake zijn van uitbuiting van medewerkers, maakt het College hiervan melding bij de arbeidsinspectie? Als reactie op de flyeractie heeft de eigenaar volgens het artikel posters gemaakt om een van de ex-medewerkers te intimideren en deze ook daadwerkelijk in haar eigen straat verspreidt. Is het college het met de SP eens dat dit soort walgelijke praktijken niet in Leiden thuishoren?”
Mooi dat de SP Leiden de strijd steunt. Een van de vragen vinden we echter minder geschikt: “Wordt bijvoorbeeld gekeken of medewerkers wel in dienst zijn, en of zij niet illegaal in dienst zijn?” Beter had men het begrip “illegaal” niet gebruikt. Het is namelijk niet uitgesloten dat er mensen zonder papieren werken, zeker gezien het feit dat veel van de personeelsleden buitenlandse studenten of voormalige buitenlandse studenten zijn. Desgevraagd reageerde de SP: “Ik snap je zorg. We bedoelen hiermee: mensen die geen contract hebben. Dat gebeurt erg veel.” Dat kan, maar wat ons betreft had dan nog steeds het woord “illegaal” niet gebruikt hoeven te worden.
Vrijdag besteedde ook het programma Lunchroom Lash van Den Haag FM aandacht aan de strijd. “We gaan natuurlijk niet over hoe zaken hun personeel betalen”, zei Tim de Boer van de HSP daarin. “Maar we kunnen wel aan de gemeente vragen om geen zaken te doen met deze man. Ook kunnen we kijken of hij zich wel aan de regels houdt.” Het gaat vooral om expats en buitenlandse studenten. “We horen regelmatig uit de expatgemeenschap dat er dingen mis gaan in de horeca, daarbij gaat het bijvoorbeeld om problemen met betalingen en werktijden.”
Tegen het LD zei Dalchow tenslotte dat de hele kwestie rond Lupi Coffee de trieste realiteit laat zien “van het grootste deel van de horecasector in Nederland: straffeloosheid, corruptie, intimidatie en apathie van de autoriteiten. Werknemers moeten zelf oplossingen vinden of geven het op en zoeken naar een nieuwe baan, waar dezelfde situatie zich herhaalt. Voor de horecamedewerker met een onzeker nulurencontract zijn de door de staat aangeboden middelen schaars en migranten krijgen er geen toegang toe. Het personeelstekort blijft een serieus probleem in de horeca, terwijl horecapersoneel nog steeds tot de slechtst betaalde werknemers van Nederland behoort in vergelijking met andere sectoren.” De Nederlandse regering is medeplichtig, zegt ze, “door de cao niet te handhaven en omdat middelen voor werknemers moeilijk te bereiken zijn, vooral door jonge arbeidsmigranten. De geringe frequentie van arbeidsinspecties en het uitblijven van echte consequenties staan het toe dat werkgevers de regelgeving volledig omzeilen.”
Eric Krebbers
Op zondag 13 augustus is, voor de volledigheid, nog de een na laatste alinea over Den Haag FM toegevoegd. En op 1 september is de foto bovenaan vervangen.
Beste Doorbraak, beste Eric,
Goed dat er aanklacht is tegen uitbuiting, maar verbazing heb ik over de verwachting dat de overheid en juridische procedures oplossingen bieden. Het is de overheid zelf die juridische kaders als visnetten met levensgrote gaten heeft geschapen, juist om dit mogelijk te maken. Slavernij is de bedoeling, niet een bijkomstigheid. Vergelijk de monsterlijke praktijken van Otto Workforce en de wijze waarop de overheid de juridische kaders aanpast om de hun uitbuitng te wettigen. Psychopaten krijgen hierdoor de meeste kansen, want de politiek en het ‘bedrijfsleven’ worden inmiddels door sociopaten gedomineerd.
Je kunt dan wel blijven hopen op overheidsingrijpen, of nog erger, iets structureels verwachten van de totaal gecorrumpeerde vakbonden, mij lijkt dat gezond verstand hier op ons een appèl doet. Gebruik je fantasie maar!
Ik wil hier een idee introduceren: het pop-up terras. Neem mee een tafeltje een stoeltje een brandertje en wat verder nodig is voor een lekker bakkie, ga daarmee naar een plein en formeer daarmee een autonoom pop-up terras. Zo kunnen wij de pleinen terugclaimen van de oprukkende horecamaffia. Iemand geinteresseerd om mee te doen en te ontmoeten op ‘ons’ terras: doodle@freedom.nl
NB Ik ben absoluut solidair met wat Doorbraak hier doet en wat Eric hier beschrijft en het is heel zinvol om te proberen mainsteam aandacht voor dit fenomeen te krijgen, waarvoor hulde voor jullie doorzettingsvermogen. Het eerste pop-up terras zou als ondersteuend actiemiddel kunnen geformeerd worden in de direkte omgeving van Lupi. Lachen toch!
NB2 Als pop-up terras van de grond komt is het mijns inziens relevant om wel de ‘juiste’ koffie te schenken, bijvoorbeeld Zapatista- koffie, zoals die oa. te koop is bij Fort van Sjakoo te Amsterdam.
(ik schrijf hier uitluitend namens mijzelf, niet namens de hier genoemde bedrijven en/ of instellingen)
Groeten
Doodle
Hoi Doodle,
Bedankt voor je enthousiaste, solidaire en positieve reactie. Ik wilde hierbij even ingaan op een paar punten die je maakt, die mij een beetje de indruk geven dat je mijn stuk niet echt goed gelezen hebt, je niet echt verdiept hebt in deze campagne en vooral een eigen idee wilt promoten.
In de eerste plaats haal je nogal wat actoren door elkaar. Ik heb met dit stuk slechts als een betrokken journalist verslag willen doen van wat er recent allemaal gebeurde rond de strijd tegen Lupi. Ik ben lid van Doorbraak, een van de organisaties die deze strijd probeert concreet te steunen. Maar wij zijn niet degenen de campagne en de acties organiseren, dus feitelijk moet je niet bij mij of bij ons zijn.
Het initiatief van de campagne ligt bij van onderop vakbond Horeca United, en in het bijzonder bij de zes voormalige medewerkers van Lupi Coffee die hun eisen ingewilligd willen zien. Wij volgen hun strategie, en doen waar mogelijk mee aan hun acties. Wat ze doen is van onderop het bedrijf blijven belagen, zolang als nodig is tot de eisen worden ingewilligd. Ze vertrouwen daarbij niet op een juridische, parlementaire of traditionele vakbondsweg. Wanneer Lupi-baas Akef beweert dat ze niet de “correcte” weg bewandelen, dan heeft hij daarin van bovenaf bezien op een bepaalde manier wel gelijk: ze doen het niet zoals ‘het hoort’.
De FNV stelt zich onsolidair op, maar enkele lokale parlementaire partijen hebben wel vragen gesteld. Dat is mooi meegenomen voor de campagne, maar niet de kern ervan. Net zoals de aandacht in de media mooi meegenomen is, maar niet is waar het allemaal om draait. Dat is namelijk de eigen kracht, van werkers van onderop.
Maar jij schrijft: “…maar verbazing heb ik over de verwachting dat de overheid en juridische procedures oplossingen bieden.” En: “Je kunt dan wel blijven hopen op overheidsingrijpen, of nog erger, iets structureels verwachten van de totaal gecorrumpeerde vakbonden, mij lijkt dat gezond verstand hier op ons een appèl doet. Gebruik je fantasie maar!” Hierdoor krijg ik sterk de indruk dat je je niet echt verdiept hebt in Horeca United, hun manier van strijden of deze campagne. En los daarvan: die laatste zin komt op mij nogal paternalistisch over.
Het kan zelfs een beetje irritatie oproepen als mensen vanaf de zijlijn komen met tips, terwijl ze blijkbaar onvoldoende de moeite hebben genomen om zich eerst werkelijk eens te verdiepen in de strijd die al gaande is. Immers, hoe weet je dan dat je voorstellen echt aan zullen sluiten bij die lopende praktijk? Bij serieuze politieke campagnes maken de betrokken activisten natuurlijk steeds verdere plannen voor het vervolg op basis van al hun gezamenlijk in de strijd tot dan toe opgedane ervaringen en inzichten.
Begrijp me niet verkeerd, maar je reactie komt een beetje top-down over, zo van: ik drop even een leuk plannetje, wie doet er mee? Ongeacht wat de betrokkenen die al bezig zijn met de strijd ervan zouden kunnen vinden. Wat niet wil zeggen dat Horeca United het niet een heel goed idee zou kunnen vinden, dat weet ik niet, dat is aan hen. Maar ik denk dat het beter zou zijn om direct contact met hen op te nemen, je aan te sluiten bij de campagne, en dan samen met de anderen plannen te maken en wie weet past zo’n autonoom pop-up terras, of een variant daarvan, prima ergens in die plannen. Ik zou er zeker meedoen, want het klinkt op zich als een goed idee.
Tenslotte nog even over het woord “slavernij”. Dat zou ik zelf nooit in dit kader gebruiken, gezien totslaafgemaakten ontvoerd, verhandeld, mishandeld, verkracht, rechteloos aan het werk gezet, hun kinderen afgenomen, vaak van hun taal en cultuur ontdaan, en naar believen vermoord werden. Ook begrippen als “psychopaten” en “sociopaten” zou ik zelf niet gebruiken omdat ze het tot een probleem van een vermeende geestestoestand maken in plaats van een structurele maatschappelijk kwestie.
Beste Eric
Mijn idee voor een pop-up terras is al ouder dan heden en ontstond als weerstand tegen de horecamaffia in het algemeen. Ik neem aan dat Horeca United deze berichten ook leest. Cirkel rond toch? Ik suit me zelden aan bij lopende acties vanwege allerlei kinnensinne omtrent gedragsgelijkrichtingsmodificaties.. Ik werk en handel graag solitair en op eigen gezag. Dat ik in dit geval alleen als aangever aan de zijlijn sta is evident. Mijn suggestie is niet bedoeld om andermans initiatieven te ondergraven of te verstoren. Als het niet in goede aarde valt even goede vrienden. Het idee is dat iedereen op eigen titel en met eigen middelen op een plaats en tijd komt terrassen, om de aldaar gevestigde horeca te verbluffen. Het enige ‘wij’ aan de actie is dat er tijd en plaats wordt afgesproken. en dat wij, mochten er mensen worden lastiggevallen door overijverige diendertjes, als een persoon solidair optreden. Verder kan iedereen een eigen invulling eraan geven. Het idee is nu dus ook niet meer van mij, het idee is nu commons.
Psychopaten, sociopaten en narcisten bestaan, het is denk ik niet verkeerd om dat te duiden. Het doel van die duiding is niet naming en shaming per se, maar eerder een bewustwording van hoe iemand als een stinkzwam een door de overheid geleverd tapijtje kan uitrollen. Ik heb wel degelijk geschreven dat het de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de overheid is, die met ontwijkende wet- en regelgeving komt, om de narcisten de kansen te geven die ze klaarblijkelijk nemen. Dat is dus zeker een structurele maatschappelijke kwestie te noemen. Ik vraag me af of je die poster van ’the man’ met z’n veertig regels hebt bekeken, mij zegt dat, los van alle uitbuiting en intimidaties, genoeg over die man z’n geestestoestand. Dat is dan weer bepalend voor je verdere strategie lijkt mij.
Volgens mij bestaat er toch niet zoiets als een alleenrecht voor het gebruik van het woord ‘slavernij’. Ik gebruik dat woord niet om datgene wat is gebeurd tijdens de transatlantische slavenhandel te downgraden. Er zijn ook andere vormen van slavernij, waarvan sommige ook weer in nederland zijn opgekomen. Mensen die in een benarde afhankelijkheidspositie worden gemanipuleerd zijn m.i. ook slachtoffers van slavernij, ook al is die niet van de orde van de transatlantische slavernij.
Top- down en paternalistisch is het allemaal niet bedoeld, ik ben een vreemde vogel met een nog vreemdere bek, het is me tot nu toe niet gelukt om een mij een andere snavel aan te laten meten. Als ik schrijf “gebruik je fantasie maar” bedoel ik dat datgene wat zou kunnen en moeten gebeuren wellicht de grenzen van het juridische of betamelijke kan overschrijden. Understatement dus. Als ik hier dus al iets zou willen promoten dan is het niet eerstens het idee van het pop- up terras, maar eerder het genoemde understatement. Dit is mijn bijdrage. Doe er mee wat je wil, laat het maar waaien…
Groeten,
Doodle
Hoi Doodle, prima. Da’s helder, nu snap ik beter waar je staat. Voor mij kán politiek activisme alleen maar collectief zijn (want alleen samen kun je tegenmacht opbouwen), en ik had jouw reactie ook in dat kader opgevat. Ten onrechte dus.
Ook je opmerkingen over “slavernij” snap ik beter nu blijkt dat het voor jou puur een individuele kwestie is hoe je je politiek opstelt en wat je schrijft. Voor mijzelf als onderdeel van een anti-racistische organisatie die deel uitmaakt van een tot op zekere hoogte georganiseerde beweging, met een specifieke eigen praktijk, is het geen abstracte keuze welke woorden ik gebruik, maar het mede gevolg van de ervaringen, debatten en geschiedenis van die beweging. En in dat kader (KOZP, dekoloniale strijd, enz) doet het gebruik van het woord slavernij voor slechte werkomstandigheden in de horeca wel degelijk af aan de ernst van de transatlantische en VOC-slavernij, en daarmee aan de strijd van de nakomelingen daarvan, met wie ik dus samen strijd.
Maar dat kan jij als buitenstaander natuurlijk nauwelijks weten. Je kan je wel afvragen hoe nodig het nu is om “slavernij” in te brengen in dit debat, in de strijd in de horeca. Het is op zichzelf al erg genoeg, hebben we echt zo’n soort van overdrijving nodig? En welk begrip gaan we straks gebruiken als er nog ergere situaties zouden opduiken? (Denken en hopen we niet natuurlijk.) Wij houden ons liever bij een zo objectief mogelijke omschrijving.
Maar goed, dit leidt inderdaad allemaal maar af van waar het ons om gaat: de eisen van de voormalige medewerkers van Lupi. Laten we het verder inderdaad maar laten waaien. We gaan sowieso toch niets samen organiseren ooit, en we hoeven het daarom ook niet ergens over eens te worden.
Beste Eric,
Een groot ongemak bij de vorming van groepen mensen is dat daarbij vaak het vermogen om individuele medestanders te herkennen verloren gaat.
Terwijl wij dezelfde lucht ademen en hetzelfde brood eten wijzen wij elkaar af omdat wij niet gelijke zithoudingen in de kerkbanken aannamen?
Groeten,
Doodle
Wat een nonsens: natuurlijk ben je een medestander, bij demonstraties enzo, maar niet in organisatorisch verband, dat bedoel ik. Het heeft geen zin om samen over strategie te praten omdat we niet dezelfde praktische mogelijkheden willen hebben.
Dat je in het kader van een gesprek over politiek organiseren iets te berde breng over kerkelijke onverdraagzaamheid laat wel zien hoe mijlenver we van elkaar staan als het gaat om de politieke praktijk.
Ik stop er daarom ook maar mee, met dit gesprek. Wie weet tot een keer bij een demo.