SyRI grootste privacyschender 2019

SyRI, het omstreden opsporingssysteem voor uitkeringsfraude, kreeg een Big Brother Award: een ironische prijs voor privacyschending, bedacht door de beweging Bits of Freedom. “Het was geen moeilijke keuze”, zegt jurylid Cihan Ugural. SyRI, of Systeem Risico Indicatie, is een instrument dat door overheden gebruikt kan worden om mogelijke uitkeringsfraudeurs op te sporen. Bits of Freedom, een beweging die zich inzet voor internetvrijheid en dit jaar haar twintigjarig bestaan viert, beloonde het systeem met een award bedoeld voor personen, bedrijven en overheden die privacyrechten aan hun “digitale laars” lappen. De prijs werd afgelopen vrijdag, samen met twee andere awards, uitgereikt tijdens de feestelijke Big Brother Awards. Met behulp van SyRI kunnen gemeenten en instanties als het UWV en de Belastingdienst een risicoanalyse laten maken van een bepaald gebied. Het systeem wijst een aantal adressen aan waar het risico op uitkeringsfraude hoog zou zijn, waarna de gemeente zelf nader onderzoek uit kan voeren. Het systeem kan daarbij gebruik maken van allerlei persoonsgegevens. De Raad van State constateerde dat er “nauwelijks een persoonsgegeven te bedenken is dat niet voor verwerking in aanmerking komt”. VN-rapporteur Philip Alston oordeelde onlangs dat SyRI Nederlanders met lage inkomens discrimineert. Het systeem werd in 2013 door de Tweede Kamer goedgekeurd zonder debat of stemming. Achteraf lijkt het erop dat veel Kamerleden niet op zaten te letten. Cihan Ugural, campagneleider bij de FNV, zat in de jury voor de Expertprijs die SyRI won. “Het was geen moeilijke keuze”, licht hij toe. Mensen met een uitkering worden al slecht bejegend door de overheid, vindt hij, en SyRI komt daar nog eens bovenop. Bovendien is de omvang van uitkeringsfraude relatief verwaarloosbaar. Bij de prijsuitreiking liet hij een grafiek zien waaruit blijkt dat uitkeringsfraude maar een fractie bedraagt van de totale fraude die er wordt gepleegd in Nederland. Met belastingfraude is bijvoorbeeld bijna honderd keer zoveel geld gemoeid.

Adriaan de Jonge in SyRI grootste privacyschender 2019 (Binnenlandsbestuur.nl)