Dat steeds meer gemeenten afscheid nemen van Zwarte Piet, is meer dan alleen een symbool

Er is een keerpunt bereikt, denkt ook anti­-racisme activist Mitchell Esajas, een van de drijvende krachten achter Kick Out Zwarte Piet. Die actiegroep is aan de winnende hand, en dat steeds meer gemeenten afscheid nemen van Zwarte Piet is meer dan alleen een symbool, zegt Mathijs van de Sande, universitair docent politieke filosofie aan de Radboud Universiteit. “Het is een klein stapje op weg naar andere verhoudingen. Black Lives Matter is in veel opzichten een radicale beweging, in de zin dat men strijdt voor een systeemverandering. Daarin gaat het niet om het invoeren van een nieuwe wet, of om een paar procent loonsverhoging, maar om een groot, abstract doel. Dat bereik je door kleine stapjes te nemen.” Van de Sande, die onderzoek deed naar onder meer anarchistische bewegingen, ziet dat de Black Lives Matter-beweging is georganiseerd aan de hand van dezelfde principes die ze ­nastreven. “Er wordt heel bewust omgegaan met leiderschap en representatie: waar in het verleden anti-racisme demonstraties werden ­georganiseerd door politieke partijen, wordt ­deze beweging gedragen door zwarte mensen. De actievoerders willen een alternatief op de bestaande orde, en handelen daar zelf ook naar, dat zag je ook bij de Occupy-beweging, die een eigen ideale samenleving opbouwde, met volksraadplegingen en een eigen economisch systeem. Iedere protestbeweging heeft een eigen repertoire, een gereedschapskist met technieken, strategieën en taalgebruik,” zegt Van de Sande. “MeToo had een hashtag en was heel erg gericht op online, bij Black Lives Matter vindt de mobilisatie op straat plaats, de Gele Hesjes hadden ook een heel in het oog springend symbool.”

Roelf Jan Duin in BLM, Occupy, Gele Hesjes: echte verandering vergt lange adem (Parool)