Ook in Nederland begint 1 mei te leven als strijddag

Er waren gisteren weer aardig wat activiteiten in het kader van 1 mei, Dag van de Arbeid. Van een landelijke, brede FNV-demonstratie in Amsterdam en lokale, iets radicalere demonstraties in Tilburg en Nijmegen tot een debat in Leeuwarden en prikacties in Zaandam en Amsterdam.

In Amsterdam voerde de Bond Precaire Woonvormen ’s morgens vroeg al actie bij het gemeentekantoor aan de Jodenbreestraat. Met de slogans “Geen gezin op straat” en “Fuck flex” kwam men op voor Jenny die aanstaande vrijdag dakloos dreigt te worden gemaakt. SP-wethouder Ivens wil niets voor haar doen en wekt zelfs de suggestie dat het haar eigen schuld is. De actievoerders hingen een petitie aan de deur van het kantoor.

In Zaandam werd een picket gehouden voor de deur van een vestiging van E&A uitzendbureau, uit solidariteit met Radek die bij hen werkte. In het pamflet dat werd uitgedeeld stond: “Duizenden en duizenden uitzendkrachten uit Oost-Europa worden als werkvee ingezet om de omzet van de aandeelhouders en de directie naar tophoogten te stuwen. Ze worden gezien als getallen en worden volledig ontmenselijkt door hen als robots te gebruiken. Eenmaal opgebrand wordt men afgedankt en moet men oprotten naar land van herkomst. Daarna geeft de politiek en media in Nederland hen nog een trap na door te janken over fraudes met WW- uitkeringen waar men gewoon recht op heeft. Ze worden gehuisvest in barakken die van het uitzendbureau zijn en de ‘huur’ wordt van het loon ingehouden, reiskosten en verzekering ook, willekeurige boetes worden ook ingehouden van het loon, ook wordt er geëist dat je 24/7 beschikbaar moet zijn voor werk, de colli-norm voor bijvoorbeeld orderpickers ligt enorm hoog, als je ziek bent wordt dat niet getolereerd, Als je je als uitzendkracht tegen deze uitbuiting verzet, dan verlies je je baan en dus ook je huis. Radek heeft in oktober 2018 een actie gehouden bij de Poolse ambassade en zichzelf met een fles benzine overgoten. Dit deed hij om aandacht te vragen voor zijn situatie en voor de duizenden andere uitzendkrachten. Hij heeft zes maanden vastgezeten en er hangt hem een veroordeling boven het hoofd van twaalf jaar. Wij willen dat de strafvervolging direct wordt gestopt.”

In Amsterdam gingen duizenden mensen de straat op om met de FNV de Dag van de Arbeid te vieren. Op het Museumplein werden toespraken gehouden door vertegenwoordigers van verschillende bonden en campagnes, waaronder van de net gelanceerde inspirerende campagne voor verhoging van het minimumloon naar 14 euro: #Samenvoor14. Daarna volgde een demonstratie door de stad die werd afgesloten op de Dam. Er was onder andere een apart klimaatblok.

De inmiddels traditionele demonstratie in Tilburg viel dit jaar helaas wat kleiner uit. Misschien waren er dit jaar meer mensen uit de regio met de FNV in Amsterdam gaan meedoen, wie weet? Er waren twee sprekers: Peter Storm, een van de organisatoren, en Mariët van Bommel van Doorbraak. Onderaan kun je haar toespraak zien en nalezen. Ook al was de demonstratie dit jaar korter, hij baarde er zeker niet minder opzien door. Er werden leuzen geroepen als: “Zet de wereld op z’n kop, organiseer van onderop”, “1,2,3,4,5,6,7, waar is al ons geld gebleven? Het is niet hier, het is niet daar, allemaal naar Wassenaar”, “Geen man, geen vrouw, geen mens is illegaal”, No more blackface”, “Zwarte Piet is zwart verdriet”, “Alles flex? Fuck flex!”, “A, anti-, anti-capitalista” en andere klassiekers… Met name de leus “1 mei iedereen vrij”, veelal geroepen door een wel heel jonge deelnemer, sloeg flink aan! Aansluitend was er de eveneens traditionele lezing van Dennis Bos over de macht van de straat versus de macht van de staat. Die werd drukker bezocht dan de demonstratie, en door de informatieve, humoristische en zoals altijd strijdbare lezing van Bos togen we toch nog geïnspireerd naar huis.

In Leeuwarden vond een debat plaats over de actualiteit van het vrij socialisme. Dat gebeurde in Zalen Schaaf, een sfeervol bruin café met een zorgvuldig bewaarde jaren zestig uitstraling. Aan de wand foto’s van optredens van Chuck Berry en Herman Brood. De grote zaal barstte ooit bijna uit de voegen als ontmoetingsplek voor socialisten. In de kleine zaal ernaast kwamen gisteravond zo’n 40 tot 50 mensen bijeen. Twee sprekers leidden het debat in. Ron Blom, historicus en deskundige op het gebied van de arbeidersbeweging in Friesland en André de Raaij, christen-anarchist, schrijver/publicist en kenner van het werk van Domela Nieuwenhuis.

Blom besprak een debat tussen Nieuwenhuis en Troelstra in Sneek in 1902. Beide mannen kwamen uit de gegoede burgerij (Nieuwenhuis was dominee, Troelstra advocaat) en hadden een zelfde doel voor ogen: het einde van de kapitalistische maatschappij en in plaats daarvan een leven in vrijheid en gemeenschappelijkheid. Maar waar Troelstra koos voor de sociaal-democratie, wees Nieuwenhuis die weg stellig af. Hij voorspelde dat de sociaal-democratische hervormingen zouden leiden tot het verlies van idealen en tot baantjesjagerij.

De Raaij sloot daarbij aan. De voorspelling dat het kapitalisme aan zichzelf ten onder zou gaan, werd niet ingelost. Dankzij de sociaal-democratie, met medewerking van de anti-revolutionaire partij die het zwerk van de revolutie zag drijven, werd het kapitalisme ‘bewoonbaar’ gemaakt met sociale voorzieningen, hogere lonen, enzovoorts. Maar alle zo ontstane sociale en nutsvoorzieningen werden de afgelopen decennia in even rap tempo weer afgebroken, met volle medewerking van diezelfde sociaal-democratie.

Nog steeds pleit geen enkele linkse partij voor de afschaffing van het private eigendom van de productiemiddelen, toch een van de belangrijkste pijlers van de socialisten in gevecht met het kapitaal. Van een discussie is het gisteravond niet echt gekomen. Aan de sociaal-democratie werd geen woord meer vuilgemaakt. Mensen vertelden over allerlei eigen initiatieven, over kleine acties tegen het kapitalisme, over weggeefwinkels, over Volxkeuken De Dageraad als antwoord op de slechte maaltijdvoorziening voor geïllegaliseerde vluchtelingen. En dat er weer een ontmoetingsplaats moest komen om op regelmatiger basis tot uitwisseling te komen van ideeën en acties. Friesland was immers de bakermat van de socialistische beweging!

Ook in Nijmegen gingen demonstranten de straat op om de Eerste Mei te vieren. Na de zeer succesvolle 1 mei-demonstratie van vorig jaar, viel de opkomst dit jaar een klein beetje tegen. Wel waren er ook dit keer weer de nodige nieuwe gezichten te zien. En dat je ook met een kleine demonstratie veel bekijks kan trekken, bleek ook maar weer: op verscheidene plekken langs de route werden de demonstranten enthousiast onthaald. Het kopspandoek en de vele AFA-vlaggen gaven de demonstratie een duidelijk feministisch en anti-fascistisch profiel. Dat geeft pas, want juist in deze tijd blijft het belangrijk om te benadrukken dat de linkse beweging zich niet mag blindstaren op sociaal-economische thema’s. De strijd voor een gelijke samenleving zal intersectioneel en internationalistisch zijn, of zij zal niet zijn.

Eric Krebbers

Hier de toespraak van Mariët van Bommel namens Doorbraak, gisteravond in Tilburg. Eerst de video, dan de uitgeschreven tekst.

Hoi, ik ben Mariët van Doorbraak.

Ik wil graag zeggen dat wij 1 mei ook heel erg belangrijk vinden en als organisatie doen we ook mee aan de 1 mei op 4 plekken. Dat is in Amsterdam bij de FNV-demonstratie, in Nijmegen bij de 1 mei-demonstratie, in Leeuwarden bij de lezing over Domela Nieuwenhuis en ook hier. Wij vinden dat iedereen moet meedoen met de strijd voor een eerlijker wereld zonder uitbuiting en zonder onderdrukking.

Maar daar tegen vechten, dat betekent ook kijken naar onze eigen tekortkomingen. Want veel bewegingen waarin Doorbraak ook meedoet, die worden gedomineerd door witte mensen en door mannen. Het is belangrijk dat we kijken naar alle issues die spelen en dat we die issues ook erkennen als onze eigen issues. Want het gaat over ons en het gaat over een breder ons, namelijk de beweging tegen kapitalisme, tegen racisme en tegen het patriarchaat.

De Dag van de Arbeid gaat ook over onbetaalde zorgarbeid, zoals mantelzorg, zoals het huishouden, en de zorg voor kinderen waar nog steeds voornamelijk vrouwen voor opdraaien in onze samenleving

En de Dag van de Arbeid gaat ook over de zwart betaalde arbeid waarbij arbeidsmigranten zonder verblijfsvergunning worden uitgebuit als domestic workers bij rijken thuis, in de bouw, of in de land- of de tuinbouw, etcetera. Het gaat over arbeid waar onze legale economie van afhankelijk is, van de zwart betaalde of onbetaalde arbeid, terwijl het daar in de officiële cijfers nooit over gaat.

De Dag van de Arbeid gaat ook over de strijd tegen dwangarbeid van baanlozen, de strijd tegen zinloze cursussen die je moet volgen in de bijstand.

En de Dag van de Arbeid gaat ook over de strijd tegen racisme op de arbeidsmarkt en tegen zwangerschapsdiscriminatie. Het gaat over flexwerkers en flexwoners, die op steeds meer gebieden bestaansonzekerheid krijgen.

En de Dag van de Arbeid is internationaal, en gaat dus bijvoorbeeld ook over de strijd van de mensen in Soedan die op dit moment heel hard strijden voor een beter bestaan, over voedselprijzen die gewoon te betalen moeten zijn, en tegen de repressie en dictatuur van de nu afgezette dictator Al-Bashir, maar ook tegen zijn opvolgers.

De Dag van de Arbeid gaat over bewegingen opbouwen. En willen we echt samen komen, dan is het heel belangrijk dat we actief contact zoeken naar andere groepen, dat we als witten en niet-witte groepen de scheidsmuren doorbreken. Onze organisatie heet Doorbraak, en dat is omdat we die scheidsmuren willen doorbreken, want we willen samen vechten voor die betere wereld.

We zijn actief samen met Turkse, Koerdische en Armeense organisaties, bijvoorbeeld tegen Turks extreem-rechts. We zijn actief met arbeidsmigranten uit bijvoorbeeld Indonesië of vluchtelingen uit Soedan met en zonder papieren. En we zijn actief met zwarte Nederlanders tégen Zwarte Piet en vóór dekolonisering, voor gelijke rechten en tegen racisme. En we hebben eerder gevochten met de inspirerende schoonmakers. En we hebben gevochten met baanlozen, met flexwoners en met studenten tegen neo-liberale universiteit.

En sommigen van ons zijn zelf mantelzorgers, of niet-witte Nederlanders, of vluchtelingen, of arbeidsmigranten, of baanlozen, of flexwoners, of studenten. En sommigen van ons zijn bondgenoten, en sommigen van ons zijn allebei. En we moeten beseffen dat als we allemaal samen één zijn, dat we dan onverslaanbaar zijn.

Samen staan we sterk. Maar dan moeten we elkaar eerst leren kennen, we moeten elkaar vertrouwen. En dat betekent dat we samen strijdervaringen opgedaan moeten hebben, en dat we met elkaar moeten snappen dat het een strijd van de lange adem is.

Wat wij als Doorbraak bijvoorbeeld een inspirerende nieuwe campagne op dit moment vinden is de #Samenvoor14-campagne, over een hoger minimumloon voor heel veel groepen. En voor werkenden, voor baanlozen en voor gepensioneerden kan dat heel veel uitmaken.

En dat is inspirerend, want het is een offensieve strijd, en het is zelfbewust een enorme verbetering gaan bevechten. En het is ook binnen de vakbond een verandering. Meer democratisering binnen de vakbond en kijken voorbij het arbeidsethos, dat meestal bij de vakbond zo dwingend is. En deze campagne neemt heel nadrukkelijk stelling tegen racisme en seksisme, en dat is echt superbelangrijk, want dat is de enige manier om iedereen bij elkaar te brengen. We moeten niet wijzen naar elkaar, want als we zeggen “die is de schuldige” of “die is de profiteur”, dan laten we onszelf tegen elkaar uitspelen. Het probleem, dat zit aan de bovenkant van de samenleving.

Dus we zeggen: kom uit je eigen bubbel, zoek verbinding met elkaar, want samen staan we sterk!