Waarom in het rapport “Over de grens” niet gesproken wordt van “oorlogsmisdaden”

Door sommige critici van het onderzoek wordt het gebruik van de term “extreem geweld” echter gezien als een poging tot het verbloemen van de feiten, omdat de term “oorlogsmisdrijven” juridisch zwaarder weegt. Zo blijkt ook uit de rechtszaken die de stichting K.U.K.B. aanspande tegen de Nederlandse staat, en door de rechter in het gelijk werd gesteld. In de samenvatting van het onderzoek valt bovendien te lezen dat er bewust afstand is gehouden van “kaders en begrippen in het toenmalige of hedendaagse internationaal recht”. “Dat recht was in deze jaren aan sterke veranderingen onderhevig en het gebruik van dat kader zou daardoor allicht leiden tot ingewikkelde historische-juridische debatten.” Dit wekt de indruk dat er bewust is gekozen om de term “oorlogsmisdrijven” te vermijden uit vrees voor juridische gevolgen, menen critici. (…) Toebosch is het eens met de analyse van Jeffry Pondaag en Francisca Pattipilohy, die stelden dat het onderzoek als uitgangspunt had moeten nemen dat het kolonialisme onrechtmatig was, vertelt ze. “In het onderzoek werd de nadruk gelegd op meerstemmigheid en het betrekken van verschillende perspectieven om naar de koloniale geschiedenis te kijken. Het uitgangspunt was: ‘Waar twee vechten, hebben twee schuld.’ Wat voor rol heeft het jarenlange kolonialisme van Nederland dan in dit onderzoek? Dat had centraal moeten staan, waardoor je het Indonesische leed en de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd niet gelijk kunt trekken met wat er zich afspeelde tijdens de zogenoemde Bersiap”, zegt Toebosch. “Aan mijn studenten geef ik onder meer les over de Holocaust. Stel je eens voor dat we in onderzoeken over de Holocaust ook de perspectieven van de daders zouden aanhoren, en gelijkstellen aan die van de miljoenen slachtoffers. Dat is onmogelijk. Waarom wordt het hier dan wel gedaan?” Volgens Toebosch wordt er in het onderzoek te weinig aandacht gevestigd op de machtsverschillen tussen Nederlanders, Nederlandsgezinde groepen en Indonesiërs. Dit had wel gemoeten, om meer begrip te krijgen van de onrechtmatigheid van Nederlandse wandaden tijdens 1945-1950. “In de maatschappij bestaan er altijd verschillende machtsstructuren ten koste van anderen. Door een aanpak van meerstemmigheid te hanteren in deze context ben je niet inclusief, maar ga je voorbij het probleem: namelijk dat kolonialisme een grote schending is van mensenrechten die op geen enkele wijze goedgepraat kan worden.”

Fitria Jelyta in Antikoloniale critici: Indonesië-rapport over ‘extreem geweld’ is te eenzijdig (Dekanttekening.nl)