Alevitisch Nieuws 22 (28 september – 31 oktober)

Een bloemlezing van de berichten op de Facebook-pagina “Alevitisch Nieuws” van 28 september tot en met 31 oktober.

28 september – Erdoğan kondigt bouw cemhuizen aan

President Erdoğan heeft voor aankomend weekend de eerstesteenlegging aangekondigd voor de bouw van cemhuizen in acht provincies. Het gaat om de provincies Ankara, Elazığ, Erzurum, Kütahya, Burdur, Denizli, Bilecik en Kayseri.

Deze opmerkelijke stap moet gezien worden als onderdeel van de electorale strategie van Erdoğan richting de Turkse presidentsverkiezingen volgend jaar. De Turkse staat erkent het alevitische geloof en zijn gebedshuizen – de cemhuizen – niet. Het grootste deel van de alevitische beweging reageert sceptisch op de bouwactiviteiten van Erdoğan. Alevieten willen een erkenning en gelijkberechtiging van hun geloof, maar geen staatsinmenging in religieuze zaken.

29 september – Alevitische vrouwen protesteren tegen moord op Amini

Alevitische vrouwenorganisaties hebben in Ankara geprotesteerd tegen de politiemoord op de Iraanse Jina Amini. In een gezamenlijke verklaring verklaarden de vrouwen zich solidair met de vrouwenbeweging in Iran: “Duizend groeten aan de Iraanse vrouwen die, ondanks de dodelijke slachtoffers, het verzet voortzetten.” Ook benadrukten de alevitische vrouwen dat ze zullen blijven strijden totdat een scheiding van staat en godsdienst en gelijkheid in de hele wereld is gerealiseerd.

6 oktober – Alevieten eisen aanpassing grondwet

President Erdoğan maakt zich grote zorgen over de verkiezingen van volgend jaar. Geconfronteerd met polls waarin zijn AKP op fors verlies staat, probeert hij zijn kiezerspotentieel te vergroten. De autoritaire politicus kondigde aan dit weekend “belangrijke stappen voor onze alevitische burgers” bekend te zullen maken. Het alevitische geloof en zijn gebedshuizen worden niet erkend in Turkije.

Zes grote alevitische koepels, waaronder de Europese confederatie (AABK), stellen nu in een verklaring dat zij geen genoegen zullen nemen met symboolpolitiek. Zij eisen een inwilliging van de eisen van de alevitische beweging en een grondwettelijke borging daarvan. De zes eisen gelijke burgerrechten voor alevieten, de naleving van fundamentele rechten en vrijheden en een proces van maatschappelijke reflectie op het grootschalige geweld tegen alevieten in de vorm van staatsgeweld en pogroms in de vorige eeuw.

10 oktober – Alevieten woedend op Erdoğan

President Erdoğan heeft dit weekend een maatregelenpakket bekend gemaakt, waarmee hij naar eigen zeggen inspeelt op de vragen en behoeften van de alevitische gemeenschap in Turkije. De autoritaire politicus wil een “Presidium voor de Alevitische en Bektashi Cultuur en Cemhuizen” oprichten. Dit presidium wordt ondergebracht bij het ministerie van Cultuur en Toerisme. Erdoğan wil de cemhuizen, de formeel niet erkende gebedshuizen van alevieten, aansturen via dit nieuwe presidium.

Zeven grote alevitische koepelorganisaties, waaronder de Europese confederatie (AABK), reageerden woedend op deze stap van Erdoğan. In een gezamenlijke verklaring stellen zij: “Het bekend gemaakte maatregelenpakket is niet democratisch en ook geen heugelijk nieuws. Het tegenovergestelde is waar: dit pakket vormt een nieuwe fase in het beleid van verstikking door de staat.” Ook benadrukten de alevitische koepels deze stap te zien als een “staatsgreep”.

En daar valt veel voor te zeggen. Alevieten hebben nooit gevraagd om staatsinmenging, maar om een erkenning van hun geloof en gebedshuizen in een bestel waarin overheid en religie strikt van elkaar zijn gescheiden. De Turkse republiek doet sinds haar oprichting in 1923 alsof het alevitisme en alevieten niet bestaan en probeert hen te assimileren tot soennitische moslims. Deze lijn trekt Erdoğan nu door. Hij meed in zijn toespraak nadrukkelijk het woord “gebedshuis” en noemde de cemhuizen “plekken waar alevieten bij elkaar komen”. Daarmee benadrukt hij dat de Turkse staat het alevitisme als een “cultuur” gaat behandelen en niet als een religie. Door zich middels het ministerie van Cultuur en Toerisme direct te bemoeien met het wel en wee van de alevitische gebedshuizen, wil Erdoğan tegelijkertijd maximale controle over alevieten krijgen. En dat is te vergelijken met een staatsgreep.

28 oktober – Alevieten: Fıncanci moet vrij

Zes alevitische koepelorganisaties, waaronder de Europese confederatie AABK, eisen in een verklaring de onmiddellijke vrijlating van prof. dr. Şebnem Korur Fincancı. Fincancı (foto) is voorzitter van de Unie van Turkse Artsen (TTB). Ze werd twee dagen geleden gearresteerd op verdenking van “het maken van propaganda voor een terroristische organisatie”. De hoogleraar had in een tv-uitzending gezegd dat de beweringen over de inzet van chemische wapens door het Turkse leger tegen Koerdische guerrilla’s onderzocht moeten worden.

31 oktober – Protest in Dersim tegen cemhuizenbeleid

Sinds president en AKP-leider Erdoğan heeft aangekondigd dat hij cemhuizen (alevitische gebedshuizen) wil onderbrengen bij het ministerie van Cultuur en Toerisme, hebben diverse maatschappelijke organisaties, politieke partijen en alevitische organisaties hun afkeer laten blijken van dit voornemen. Zij zien dit als een van bovenaf opgelegde degradatie van het alevitische geloof tot “een cultuur” en als een poging om de staatscontrole over de alevitische gemeenschap te vergroten.

Ook in dorpen wordt geprotesteerd tegen het cemhuizenbeleid van Erdoğan. Zo werd gisteren een protestbijeenkomst gehouden in het dorp Bargini in Dersim (district Hozat). Woordvoerder Özcan Gürtaş zei in zijn speech (foto) onder meer het volgende: “Onze prioriteiten als alevieten zijn niet de bemachtiging van staatssalarissen voor onze voorgangers, economisch gewin of compensatie van de energie- en waterkosten van onze cemhuizen. Onze prioriteit is erkend worden als burgers met gelijke rechten, een einde aan de aanvallen op wat wij als heilig beschouwen en een erkenning van de cem als gebed en de cemhuizen als gebedshuizen.”