Ook antroposofen vatbaar voor het complotvirus
Toen de Arabische Lente in verschillende landen op chaos en gewelddadigheden uitliep, ‘wisten’ sommige antroposofen al dat dit kwam omdat de mensen daar “nog sterk leven in de gemoedsziel” en hierdoor niet helemaal klaar zijn voor democratie – anders dan westerlingen die al toe zijn aan het ontwikkelen van de bewustzijnsziel. In een trailer van een film over Sekem, een indrukwekkend, bloeiend antroposofisch én islamitisch geïnspireerd project in de woestijn van Egypte, klonk een soortgelijke opmerking, tussen neus en lippen. De vriend die me de trailer had gestuurd, begreep niet goed waar ik me druk over maakte. Wellicht was ik er ook te veel mee bezig in die dagen: voor een nog te schrijven boek verdiepte ik me in de verbindingen tussen esoterie en nazisme. Helaas. In precies diezelfde tijd zag ik op sociale media beelden langskomen van de grote demonstraties in Duitsland, tegen de coronamaatregelen aldaar. Antroposofen gebroederlijk naast nationalistische en extreem-rechtse groeperingen. Zingend, dansend, juichend en applaudisserend voor speeches waarin de woorden vrijheid en autonomie centraal stonden, en echt Duitse verworvenheden heetten. Het leek bij de demonstraties meer te gaan over de vrijheid van het eigen lichaam dan over Geistesfreiheit. Het dragen van een mondkapje was in elk geval een vreselijker vooruitzicht dan aangeraakt te worden door de wuivende banieren van openlijke ‘foute’ en agressieve groeperingen. Een Duitse, notoire antroposofie-basher publiceerde foto’s, speeches en namen van de antroposofische voorhoede in deze ‘vrijheidstrijd’ op zijn blog, maar deed ook onderzoek naar de artikelen over corona die op sommige Duitse Waldorfscholen onder docenten en ouders werden verspreid. Ik was verbijsterd. Niet alleen over dit (hernieuwde) samengaan van extreem-rechts en antroposofie, maar minstens zozeer over de felheid waarmee ook enkele Nederlandse antroposofen de demonstraties toejuichten én de kritiek over het samengaan afwimpelden als overtrokken nepnieuws.
Désanne van Brederode in Ook antroposofen vatbaar voor het complotvirus (Dewereldmorgen)