Tussen twee kwaden: de duivel en de Green New Deal

Het probleem met de Green New Deal is dat die tegelijkertijd belooft om alles te veranderen en ondertussen alles bij het oude te laten. De Green New Deal is een belofte om de energetische basis van de moderne maatschappij te verwisselen alsof het om een autoaccu ging. Je kunt nog steeds iedere twee jaar een nieuwe iPhone kopen, maar nu blijft de emissieteller netjes op nul. De wereld van de Green New Deal is precies dezelfde wereld maar dan beter – precies dezelfde wereld, maar mét nul emissies, universele gezondheidszorg en gratis onderwijs. Dat klinkt zonder meer aantrekkelijk, maar het is een onmogelijke combinatie. We kunnen niet blijven in deze wereld. Om te zorgen dat de ecologische niche behouden blijft waarin wij en ons cohort aan andere soorten de afgelopen elfduizend jaar geleefd hebben, zullen we de maatschappij volledig moeten reorganiseren, en op grote schaal verandering aanbrengen in waar we leven, hoe we leven en bovenal waaróm we leven. Gegeven de huidige technologie is het niet mogelijk om door te gaan met per persoon steeds méér energie, méér landgebruik en méér van al het andere te gebruiken. Dit hoeft niet in te houden dat we een grijze wereld van grimmige zuinigte in gaan, maar dat is wel waar we op afstevenen als ongelijkheid en onteigening de regel blijven. Een geëmancipeerde maatschappij, waarin niemand iemand anders werk kan opleggen omwille van eigendom, zou vreugde, betekenis, vrijheid, bevrediging en zelfs een vorm van overvloed kunnen bieden. Het is zonder meer mogelijk voldoende te hebben van de dingen die van belang zijn – en om zo energie en andere hulpbronnen te sparen voor het garanderen van voedsel, onderdak en medische voorzieningen. Ieder die bereid is een halve minuut lang echt rond te kijken, kan zien dat minstens de helft van alles dat ons momenteel omringt een vorm van nodeloze verkwisting is. Los van onze fundamentele behoeften is de belangrijkste vorm van overvloed een overvloed aan tijd, en tijd is, gelukkig, koolstofneutraal en mogelijk zelfs koolstofnegatief. Als revolutionairen in maatschappijen die slechts een kwart gebruikten van het hedendaagse energieverbruik in staat waren te denken dat het communisme binnen handbereik lag, dan is het volstrekt onnodig om onszelf vast te spijkeren aan de macabere gevolgen van de eindeloze groeidwang. Een maatschappij waarin iedereen vrij is om onderwijs te volgen, te reizen en spel, sport, vermaak en kameraadschap na te streven; dat is de vorm van overvloed die werkelijk waardevol is.

Jasper Bernes in Tussen twee kwaden: de duivel en de Green New Deal (Abstracteaarde.nl)